W ciągu roku ukazuje się obecnie w Wellingtonie 10 edycji biuletynu "Wiadomości Polskie" zamieszczającego na swoich łamach informacje o życiu polskiej wspólnoty, bieżących wydarzeniach ze świata polonijnego oraz z kraju. Biuletyn wysyłany jest do członków Stowarzyszenia Polaków w Nowej Zelandii oraz innych prenumeratorów zainteresowanych polską problematyką.

Biuletyn "Wiadomości Polskie", oficjalny organ Stowarzyszenia Polaków w Nowej Zelandii, spełniał zawsze ważną funkcję informacyjną dla licznych członków stowarzyszenia oraz setek rodaków nienależących nigdzie. Był też, i nadal jest, swoistego rodzaju kroniką powojennych dziejów tamtejszej Polonii. Na jego łamach znaleźć można wiele interesujących sprawozdań, apeli czy uchwał ukazujących, czym żyli i czym zajmowali się w przeszłości nasi rodacy. Na jego łamach przetrwały do dziś liczne relacje o ludziach i wydarzeniach sprzed lat. Dzięki tym zapisom łatwiej jest dziś odtworzyć dzieje Polonii wellingtońskiej i nowozelandzkiej.

Biuletyn wracał często do przeszłości polskiego osadnictwa na obu wyspach: Południowej i Północnej. Na jego lutowych łamach z roku 1977 znalazło się sprawozdanie z obchodów 100-lecia pierwszych polskich osiedleńców w Taranaki, które odbyły się w kwietniu 1976 roku.
Dwudniowe uroczystości jubileuszowe zorganizowali potomkowie polskich rodzin w miejscowości Inglewood, kolebce osiedlenia się tam polskich osadników w dniach 1-2 stycznia 1977 roku. A na ich program złożyły się wspólne spotkania, zabawa taneczna, koncelebrowana Msza św. i wspólny obiad uczestników oraz występy młodzieżowego zespołu "Biało-Czerwoni" z Sydney i Grupy Polskiej z Wellingtonu.
Tutaj można było spotkać "stary i młody las" – potomków pierwszych polskich emigrantów. Na wyróżnienie zasługuje rozmowa z p. Rawickim, jednym z seniorów, który czuje się przy dobrym zdrowiu i na siłach i zamieszkuje w Inglewood 63 lata…
Niedzielę, drugi dzień uroczystości, rozpoczęto koncelebrowaną uroczystą Mszą św. polową, odprawioną na stadionie sportowym. Celebrans ks. kard. R. J. Delargey – arcybiskup i metropolita wellingtoński w asyście 9 księży, w tej liczbie i ks. Jan Westfal – kapelan Polaków w Nowej Zelandii, przemawiał do około 1500 wiernych, potomków polskich emigrantów z ich rodzinami i przyjaciółmi. Na stadionie byli też: orkiestra zespołu "Biało-Czerwoni" z Sydney, "Grupa Polska" z Wellington, rodacy z Auckland z prezesem p. Cz. Kalinowskim oraz Polacy zamieszkujący New Plymouth ze znanym nam wszystkim państwem Kulma. Nasza młodzież w barwach stroju narodowego i sydnejczycy w kolorowych mundurkach dopełniali mozaiki barw modlącego się tłumu wiernych...

Honorowe członkostwo. W niedzielę 3 maja 1981 roku Stowarzyszenie Polaków w Nowej Zelandii, w czasie uroczystej akademii, nadało honorowe członkostwo stowarzyszenia dr. Kazimierzowi Wodzickiemu. Pisały o tym w maju 1981 roku "Wiadomości Polskie".
Okolicznościowe przemówienie wygłosił ówczesny prezes Stowarzyszenia Polaków w Nowej Zelandii Zdzisław Lepionka:
Jest to pierwsze honorowe członkostwo nadane przez Stowarzyszenie Polaków, a uchwaliło je doroczne Walne Zebranie, w dniu 10 sierpnia 1980 roku. Nie będę nawet próbował wyliczyć wszystkich zasług dr. Wodzickiego dla Polski i nauki, bo zabrałoby to dużo czasu i na pewno pominąłbym wiele rzeczy.

Dzisiejsze wyróżnienie jest za jego pracę dla sprawy polskiej wśród Polaków w Nowej Zelandii na przestrzeni 40 lat – tj. od roku 1940, kiedy to rząd RP na obczyźnie mianował dr. K. Wodzickiego konsulem generalnym na Nową Zelandię.
Za przyczynienie się do przyjęcia przez Nową Zelandię grupy polskiej młodzieży, uratowanej z Rosji sowieckiej, która wraz z opiekunami w liczbie ponad 800 osób znalazła tutaj spokojną przystań. Za całość długoletniej pomocy udzielanej Stowarzyszeniu w realizacji statutowych celów, a w szczególności za specjalną troskę dr. Wodzickiego w utrzymaniu i podnoszeniu znajomości języka polskiego i kultury narodowej. Za pomoc młodzieży polskiej w wyborze typu studiów i znalezieniu odpowiedniej pracy. Przez 40 lat swojego pobytu w Nowej Zelandii dr Wodzicki bez względu na pełnione funkcje, był i ciągle jest ambasadorem polskości. Dzięki osobistej kulturze, wykształceniu, dorobkowi naukowemu i niewzruszonemu patriotyzmowi polskiemu jest ogólnie szanowanym i szeroko znanym człowiekiem w całej społeczności Nowej Zelandii. Jako grupa polska korzystamy z tego, jesteśmy dumni, że mamy go w swoim gronie...

Ważną rolę w życiu Stowarzyszenia Polaków w Nowej Zelandii odgrywał Komitet Rodzicielski, który pomagał w zarządzaniu Polską Szkołą Sobotnią. O jego pracach i osiągnięciach dowiadujemy się ze sprawozdań zamieszczanych na łamach "Wiadomości Polskich".
Ze sprawozdania Komitetu Rodzicielskiego przedstawionego na Walnym Dorocznym Zgromadzeniu Rodziców w dniu 15 lipca 1979 roku wiemy, że jego głównym zadaniem ubiegłej kadencji, czyli w roku szkolnym 1978/1979, było utrzymanie Polskiej Szkoły Sobotniej poprzez zdobycie odpowiednich funduszy i utrzymywanie kontaktów z nauczycielami, bratnimi organizacjami oraz organizowaniu imprez dla dzieci.
Sprawozdanie skarbnika pokazuje, że Komitet Rodzicielski był samowystarczalny finansowo i że zaopatrzył Polską Szkołę Sobotnią bez naruszenia przejętych funduszy z ubiegłej kadencji. Komitet Rodzicielski nie korzystał również z zapomogi zarządu Stowarzyszenia Polaków.
Główne zasilenie kasy Komitetu Rodzicielskiego, w okresie sprawozdawczym 1978/1979, pochodziło z tzw. bazaru, który odbył się w lipcu 1978 i przyniósł dochód 915,22 dolarów i zabawy z października 1978 roku w wysokości 978,29 dolarów. Licząc z innymi dochodami, z podobnych imprez, takich jak: akademia 3 Maja, zabawa dla dzieci, zakończenie roku szkolnego, św. Mikołaj i wycieczka szkolna (do Paekakariki) Komitet Rodzicielski zarobił łącznie 4916,58 dol. i tyle samo wydał.

Na wspomnianym Walnym Dorocznym Zgromadzeniu Rodziców, które odbyło się w sali św. Anny w Domu Polskim w Wellingtonie, zebrani udzielili też absolutorium ustępującemu Komitetowi Rodziców, dziękując mu za sumienną pracę oraz wybrali nowy na kadencję 1979/1980.
Na zebraniu wyłoniły się też pewne problemy i pilne potrzeby związane z pracą Komitetu Rodzicielskiego. W wyniku dyskusji powzięte zostały uchwały, które nowy komitet będzie musiał przedyskutować i załatwić z zarządem Stowarzyszenia Polaków. Ponadto na swym pierwszym posiedzeniu zdawczo-odbiorczym nowy komitet postanowił zamówić dalsze podręczniki i pomoce naukowe dla swych uczniów; uzgodnił też zarys pracy, imprez i budżet na nowy rok. Nowy komitet zwrócił się ponadto z apelem do wszystkich rodaków, tych zrzeszonych i tych nie, o pełne poparcie akcji zbierania funduszy na Polską Szkołę Sobotnią i udział chętnych w pracy społecznej na rzecz szkoły i wreszcie o datki w naturze oraz pieniężne.
Biuletyn Stowarzyszenia Polaków w Nowej Zelandii podejmował bardzo często tematykę patriotyczną. Zwracał uwagę na wydarzenia historyczne związane z przeszłością ojczyzny, szczególnie te dotyczące polskiej emigracji w Nowej Zelandii.
W lutym 1980 roku, w 40. rocznicę deportacji Polaków do Rosji, "Wiadomości Polskie" zamieściły na swoich łamach okolicznościowe przemówienie Tadeusza Chorosia wygłoszone na rocznicowej akademii w Domu Polskim:
W życiu człowieka i społeczeństwa są przeżycia, które wyryją się tak głęboką bruzdą w sercu i pamięci, że zostają na całe życie – na zawsze. Dziś mija 40. rocznica zbrodni dokonanej na żywym ciele naszego narodu. Zbrodni bezprzykładnej, jakiej dopuściła się Rosja sowiecka. Nie potrzebujemy przymykać oczu, by przywołać obrazy bestialstwa na bezbronnych, niewinnych mieszkańcach ziemi polskiej. Wiemy, że osaczony kraj nasz zawarł pakt o nieagresji z Rosją, wiemy, że pakt ten Sowieci zerwali, wkraczając na tyły walczącego narodu polskiego z nawałą niemiecką – topiąc mu nóż w plecach.

Pamiętamy i z tą pamięcią do grobu zejdziemy – łomot do drzwi zamkniętych, wybijanie szyb nocną porą i wołanie "atkroj dwiery", a potem "soberajces". Pamiętamy wyciąganie śpiących, wrzeszczących ze strachu dzieci, niemowląt z łóżek i kołysek…
I czyż nie cisnęło się na usta pytanie – za co? Na Boga za co? Za to, że ojciec mój był rolnikiem, czy nauczycielem, czy robotnikiem? Za co? A w końcu – czemu to dziecko paroletnie jest siłą wywożone? Odpowiedź jest tylko jedna, za to tylko, żeśmy Polacy…
Nie wszystkich "amnestia" zwolniła z pasiołków i łagrów – zostawiliśmy tysiące w archangielskich obłastiach, w Katyniu bestialsko wymordowanych jeńców wojennych – braci naszych. Polskie kości zostały w Kotasie, Kazachstanie, Uzbekistanie, Kirgizji, na falach rzeki Amu-darii…
Patriotyzm Polonii nowozelandzkiej przejawiał się również w chęci zachowania języka i tradycji polskiej. Pisano o tym na łamach "Wiadomości Polskich" często. Wydawcy zamieszczali też chętnie artykuły o literaturze polskiej.

Jednym z takich tekstów jest artykuł Jerzego Podstolskiego zamieszczony na stronach "Wiadomości…" w lutym 1978 roku. Jego zdaniem:
Każdy, choć trochę poinformowany, wie, że literatura języka polskiego jest starsza i bogatsza, przynajmniej ilością pisarzy czy poetów, niż np. literatura rosyjska. Warto się jednak zapytać, jak naprawdę dużo wiemy o naszym piśmiennictwie – przeszłym i dzisiejszym?
Jeśli chcemy znać siebie samych, a chyba każdy tego chce, to musimy się trochę wysilić na poznanie własnej przeszłości, którą we wszystkich swoich przejawach odzwierciedla (chociaż nie zawsze obiektywnie) literatura narodowa w kraju czy to poza krajem…
Jest oczywistym, że literatura polska nie należy do rzędu takich gigantów tradycji europejskiej jak te co stworzył język francuski czy angielski. Tym niemniej jest ona wystarczająco bogata, samoistna, różnorodna i bezsprzecznie ogromnie żywotna, tak że zapoznanie się z nią musi nas polepszyć osobiście. Tylko rzeczywista znajomość naszej literatury, jako mimo wszystko najwierniejszego odzwierciedlenia nas samych, jakimi kiedyś byliśmy i jesteśmy teraz, pozwoli na to, że tutaj…na miejscowym podwórku, przestaniemy być ubogimi krewnymi. Przeciętny Nowozelandczyk irlandzkiego, szkockiego czy angielskiego pochodzenia nie ma zupełnie pojęcia, co my z sobą przywieźliśmy do tego kraju – z tym, że musimy to sami dobrze znać… (Cdn.)

Tekst i zdjęcia Leszek Wątróbski

Renata - Wkrótce rocznica stanu wojennego, czy Pani pamięta ten dzień?

- Nie za bardzo jestem w stanie się wypowiedzieć na ten temat.

- Była Pani wówczas w Polsce?

- Tak. Nieprzyjemna sytuacja to była w Polsce, ogólnie rzecz biorąc.

- Ale nie pamięta Pani tego konkretnego dnia?

- Pamiętam tę sytuację, nie była przyjemna dla każdego Polaka.

- Ale dnia Pani dokładnie nie pamięta?

- Wtedy byłam trochę młodsza.

- No, wszyscy byliśmy młodsi...

Staszek - Zbliża się rocznica ogłoszenia stanu wojennego, pamięta Pan ten dzień? Co Pan robił?

- Wtedy chodziłem do 6 klasy szkoły podstawowej.

- Jak to się odbyło?

- To było w niedzielę.

- Chciał Pan oglądać Teleranek?

- No właśnie, nic nie było w telewizji - pamiętam.

- I jak się Pan dowiedział?

- Rodzice powiedzieli.

- Co pan wtedy myślał, że to wojna wybuchła?

- Jako dzieci nie zdawaliśmy sobie z tego sprawy, co to jest. Było bardziej zabawnie, poszliśmy jeździć na narty i było dużo wolnego.

Elżbieta - Czy Pani pamięta dzień wprowadzenia stanu wojennego?

- Tak, pamiętam.

- Jak to Pani zapamiętała?

- Byłam w Polsce, chodziłam do ogólniaka, byłam pod opieką rodziców, mnie to za bardzo nie dotknęło.

- Jak się Pani dowiedziała, to co Pani myślała, czuła się Pani zagrożona? - Nie, ja byłam bezpieczna, mieszkałam z rodzicami.

- A jak się Pani dowiedziała?

Mama po coś zeszła do piwnicy i spotkała sąsiada, i on jej powiedział.

- Czyli nie bezpośrednio od generała Jaruzelskiego z telewizji, tylko od sąsiada?

- Tak.

Andrzej Słodkowski - Zbliża się rocznica stanu wojennego i chciałem Pana zapytać, jak Pan zapamiętał ten dzień?

- Mój panie, pamiętam, byłem wtedy w Polsce, wróciłem z zagranicy i miałem potem niedługo jechać. Włączyłem telewizję i nic.

- Co Pan pomyślał w pierwszej chwili? - Nic nie pomyślałem, ale za to byłem bardzo zdziwiony - bo ja jeździłem jako kierowca z pieczywem i zawsze żeśmy do piekarni raniutko przez płot przechodzili, bo było bliżej, a tam wojsko, wszystko obstawione i "stop", trzeba było iść do bramy, a tam sprawdzanie, cudowanie. Te wszystkie zakłady, które woziły, zmobilizowano - to już było pod wojsko.

- Bo chleb i zaopatrzenie?

- Tak. Jak się samochód popsuł, jechało się naprawiać, to nieważne do której godziny, trzeba było naprawiać, a wtedy naprawdę było zimno. Pamiętam, przymarzły mi hamulce. Musiałem wyjechać z tym pieczywem, to musiałem hamować kołem o krawężnik, a samochód z pieczywem ważył pięć ton... Pojechałem na bazę, wszystko trzeba było rozbierać. Okazało się, że płynu było trochę na górze, a reszta woda. Wróciłem koło 2 do domu, zjadłem, umyłem się i z powrotem - bo o w pół do czwartej trzeba było być na piekarni.

- A czy to było dla Pana zaskoczenie, jak ogłosili stan wojenny?

- To było zaskoczenie. Ale... Proszę pana, jak tak obserwuję teraz z tej strony, to i tam niewiele brakuje, żeby to się powtórzyło. Dlatego, że ta polityka jest jeszcze bardziej paskudna jak była. Wcale się tym młodym ludziom nie dziwię, a co mają starzy zrobić?! Oglądam Telewizję Trwam. Miałem te inne telewizje, ale nie chcę tamtych oglądać, bo zabawy, inne takie sprawy rozrywkowe, to tutaj mogę sobie zobaczyć. TV Trwam to naprawdę ciekawa stacja, może ja tak zachwalam, ale naprawdę ciekawie podają to i mówią prawdę.

Międzynarodowa konferencja "Migracje Polaków a nowa ewangelizacja" odbyła się w Poznaniu 20 listopada 2012 roku w Domu Głównym Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej. Jej organizatorami były Instytut Duszpasterstwa Emigracyjnego (IDE) oraz Ruch Apostolatu Emigracyjnego (RAE). Tematyka konferencji była próbą odpowiedzi na słowa papieża Benedykta XVI zawarte w orędziu na 98. Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy, iż dzisiejsze zjawisko migracji jest opatrznościową sposobnością do głoszenia Ewangelii we współczesnym świecie, a niesienie migrantom pomocy w zachowaniu wiary staje się w tych warunkach wyzwaniem dla Kościoła.

Chcemy więc pochylić się wraz z wybitnymi migrantologami oraz duszpasterzami polonijnymi nad fenomenem migrowania naszych rodaków – tłumaczy dyrektor IDE ks. Wiesław Wójcik, dodając jednocześnie, że poznańska konferencja wpisuje się także w troskę polskiego Kościoła o wzmocnienie odpowiedzialności za tych, którzy z różnych przyczyn odeszli od wspólnoty z Kościołem. Pragniemy też szukać nowych metod ewangelizacji, aby z nowym zapałem i entuzjazmem nieść Ewangelię naszym rodakom, którzy przebywając poza krajem, przestali szukać Boga i oddalili się od Niego. Zwłaszcza że podejmowanie dzieła nowej ewangelizacji migrantów jest także poważnym wyzwaniem dla kapłanów z Towarzystwa Chrystusowego, powołanych szczególnie do pracy wśród Polonii.
Obrady konferencji poprzedziła Msza św., której przewodniczył abp Celestino Migliore, nuncjusz apostolski w Polsce, a koncelebrowali bp Wiesław Lechowicz, delegat Konferencji Episkopatu Polski (KEP) ds. Duszpasterstwa Emigracji i abp Stanisław Gądecki, wiceprzewodniczący KEP oraz przeszło pół setki kapłanów.

W obradach wzięli natomiast udział migrantolodzy, duszpasterze polonijni z 8 krajów świata, kapłani i klerycy z Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej wraz z przełożonym generalnym Towarzystwa Chrystusowego ks. Tomaszem Sielickim TChr oraz siostry ze Zgromadzenia Misjonarek Chrystusa Króla dla Polonii Zagranicznej.
Duszpasterze polonijni z Irlandii, Grecji, Niemiec, Holandii, Szwecji, Belgii i Danii podzielili się swoimi doświadczeniami w podejmowaniu różnych form nowej ewangelizacji w duszpasterstwie Polaków na obczyźnie.

* * *

Tematyka konferencji dotyczyła spraw związanych z duszpasterstwem polonijnym oraz szukaniem nowych form ewangelizacji. I tak o: Polakach na tle współczesnych ruchów migracyjnych – mówił prof. A. Chodubski z Gdańska (UG); Nowej ewangelizacji – bp W. Lechowicz – delegat Komisji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej; Migrantach wobec nowej ewangelizacji – ks. prof. W. Necel TCh z Warszawy (UKSW); Mediach jako nowych ewangelizatorach w drodze – red. M. Przeciszowski z Warszawy (KAI); Turystyce będącej wyzwaniem dla nowej ewangelizacji – ks. dr R. Tkacz SAC – dyrektor Biura Duszpasterstwa Pielgrzymkowego Pallotynów z Warszawy; Katolicyzmie, z jakim spotyka się dziś polski emigrant i procesach sekularyzacji w Europie zachodniej po II wojnie światowej – dr P. Sieradzki z Lublina (KUL); Migracjach polskich studentów, które są szansą na nową ewangelizację – prof. J. Gołębiowski z Lublina (KUL); Nowej ewangelizacji w portach lotniczych – ks. dr Z. Stefaniak – kapelan lotniska Chopina w Warszawie; Kard. A. Hlondzie, Prymasie Polski, promotorze apostolatu świeckich nowej ewangelizacji – ks. prof. B. Kołodziej TCh z Poznania (UAM) oraz Programie ewangelizacji diecezji Dromore w kontekście posługi duszpasterskiej kapłana chrystusowca – ks. M. Jachym TCh – duszpasterz polonijny z Irlandii Północnej.
Obok referatów były też komunikaty. Wygłosili je: poseł J. Dziedziczak (PiS) z sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą nt. Relacje Polski z Polonią; M. Marchewicz – prezes fundacji Orszak Trzech Króli z Warszawy nt. Nowa ewangelizacja na przykładzie Orszaku Trzech Króli i D. Bonisławski – wiceprezes Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" nt. Szkolnictwo polskie za granicą.

* * *

Poznański Instytut Duszpasterstwa Emigracyjnego został powołany w roku 1984 w Towarzystwie Chrystusowym dla Polonii Zagranicznej, utworzonym przez Sługę Bożego kard. Augusta Hlonda (1881–1948) w celu sprawowania duchowej opieki nad Polakami, którzy opuścili swoją ojczyznę. W ramach swojej działalności IDE zgromadził i opracował ogromną, wciąż uaktualnianą bazę informacyjną o duszpasterstwie polonijnym na świecie, dostępną na stronie internetowej: www.ide.chrystusowcy.pl. Znaleźć tam można adresy Polskich Misji Katolickich, parafii oraz polskich duszpasterzy w poszczególnych krajach i miastach na wszystkich kontynentach, a także zlokalizować kościoły, w których liturgia sprawowana jest w języku polskim. Na stronie dostępne są również teksty modlitw i obrzędy Mszy św. w 13 językach. Z inicjatywy IDE zostały również przetłumaczone z języka włoskiego orędzia na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy, które od 1985 do 2005 r. kierował do ludzi w drodze bł. Jan Paweł II.

Niedawno rozdaliśmy doroczne stypendia, starając się sprawiedliwie je rozdzielić i nie pominąć nikogo, kogo sytuacja materialna i zaangażowanie w organizacjach polonijnych mieściły się w naszych kryteriach. Potem ustały telefony od... rodziców i w większości wypadków zabrakło tego prostego słowa "dziękuję", a przecież telefon do fundacji i poczta elektroniczna się nie zmieniły. (BYŁO TAKICH SPORO – I WŁAŚCIWIE NIE JESTEŚMY W STANIE UDZIELIĆ WIĘCEJ STYPENDIÓW,) Tradycyjnie nie złożyli podań studenci z rodzin o średnich dochodach. Oni najczęściej udzielają się w organizacjach polonijnych i myślę, że właśnie na nich będziemy mogli liczyć w przyszłości. A nasi stypendyści na pewno za kilka lat zapomną, że fundacje polonijne im pomogły i będziemy się cieszyć, jeżeli zostaną spełnionymi zawodowo Kanadyjczykami i nie zapomną o ojczyźnie swoich przodków. Byłoby jednak mile widziane, aby byli stypendyści po osiągnięciu dobrego statusu finansowego pamiętali o obecnych stypendystach i wspomagali naszą fundację choćby skromnymi dotacjami. Takich przypadków nie mieliśmy co najmniej od dwudziestu lat. Wśród naszych stypendystów zdarzają się jednak "perełki" i do nich zaliczam Łukasza Wodzyńskiego i Michelle Chrabałowski.

Łukasz Wodzyński jest doktorantem Wydziału Literatury Porównawczej (Centre for Comparative Literature) na Uniwersytecie w Toronto. Łukasz specjalizuje się w historii literatury polskiej i rosyjskiej na tle kultury europejskiej XIX i XX wieku. Pisze pracę doktorską pt. "Romans jako eksperyment w polskiej i rosyjskiej literaturze wczesnego modernizmu" pod kierunkiem prof. Leonida Livaka. Celem pracy jest przyjrzenie się wybranej grupie powieści modernistycznych (tzw. powieści młodopolskich) napisanych w latach 1900–1910. Zaliczyć do nich można "Trylogię księżycową" Jerzego Żuławskiego czy "Dzieje grzechu" Stefana Żeromskiego. Ten wysoko artystyczny, hermetyczny i autonomiczny model pisarstwa modernistycznego spotyka się z literaturą popularną, dopiero co rozpoczynającą podbój rynków literackich na terenach Polski rozbiorowej i Cesarstwa Rosyjskiego. Łączenie tych dwóch przeciwstawnych (i często wrogich sobie) gatunków literackich – modernizmu i literatury popularnej ujawnia wiele problemów i sprzeczności, z jakimi boryka się kultura wczesnego modernizmu. Praca doktorska Łukasza Wodzyńskiego analizuje te problemy i sprzeczności zarówno od strony formalnej., tj. warsztatu literackiego, jak i socjologicznego, uwzględniając szereg problemów kultury literackiej Europy Wschodniej początku XX wieku. Życzymy mu powodzenia w opracowaniu tego trudnego i ciekawego tematu.
Po raz pierwszy w tym roku przyznaliśmy stypendium im. Sabiny Boradyn dla studentów inżynierii w Kanadzie. Naszą laureatką jest Michelle Chrabałowski, studentka 3. roku inżynierii na Queen's University w Kingston, Ontario. Michelle reprezentuje wszystko co najlepsze w Polonii kanadyjskiej. Urodziła się w roku 1992 i mieszka w Mississaudze. Rodzina należy do parafii św. Maksymiliana Kolbe. Jako młoda dziewczynka śpiewała w duecie w czasie Mszy św. w chórze Jubileusz 2000. Później przez wiele lat tańczyła i śpiewała w znanym zespole "Radość -Joy", biorąc udział w wielu imprezach i festiwalach. W roku 2010 została przyjęta na Qeeen's University w Kingston. W międzyczasie zrobiła uprawnienia ratownika górskiego (ski patroller) i ratownika wodnego. Na uniwersytecie pracuje społecznie, organizując dorocznie tzw. Frosh Week czyli tydzień inicjujący dla studentów 1. roku. Jej prawdziwą pasją jest inżynieria chemiczna i od stycznia wybiera się na cztery miesiące do Szkocji na University of Strathclyde w ramach programu wymiany z macierzystą uczelnią. Myślę, że w tym czasie na pewno zwiedzi Europę, a może i kraj swoich rodziców.
Nasz były prezes Fundacji Krystyna Burska przebywa obecnie z mężem w Copernicus Lodge w Toronto. Odwiedzając ją, widzimy, jak wygląda życie w tej bardzo dobrze prowadzonej placówce. Dlatego dyrektorzy fundacji bardzo doceniają prace studentów wolontariuszy w Copernicus Lodge. Duża pochwała należy się Natalii Romaniuk, która pomoc ludziom starszym traktuje jako swój letni obowiązek.

Jednak głównym celem naszej fundacji jest utrzymanie wiedzy na temat kultury, historii i literatury polskiej w Kanadzie. Dlatego od wielu lat fundacja organizuje lub wspiera odczyty i pokazy filmów z historii Polski na Uniwersytecie Torontońskim. W marcu 2013 będziemy promować pokaz filmu dokumentalnego "The Labyrinth" w Regis College na uniwersytecie w Toronto. Film ten przedstawia grafiki i kompozycje artystyczne Mariana Kołodzieja, który był jednym z pierwszych więźniów obozu w Oświęcimiu (Auschwitz) nr 432. Miał 17 lat, kiedy go tam zabrano i cudem przeżył 5 lat katorgi. To doświadczenie było tak wstrząsające, że milczał przez 50 lat. Później po ciężkim zawale opowiedział swoje przeżycia w ok. 3000 rysunkach i instalacjach artystycznych. Jest to niezwykła dokumentacja naocznego świadka, który przeżył swoją młodość w tym strasznym obozie. Obrazy mówią o sile przetrwania i głębokiej wierze. Film zrealizował jezuita Ron Schmidt, który nie spodziewał się tak wielkiego sukcesu. Film "The Labyrinth" został nagrodzony na festiwalach filmów dokumentalnych w wielu krajach. Obrazy Mariana Kołodzieja znajdują się w klasztorze franciszkanów w Harmężach koło Oświęcimia (www.harmeze.franciszkanie.pl), a wideo o "kliszach pamięci – labiryntach" można obejrzeć na YouTube. Pokaz filmu i dyskusja panelowa na jego temat odbędą się 6 marca 2013 r. o godz. 19.30 w Regis College, 100 Wellesley St. West, Toronto. Mamy również zamiar przyłączyć się do promocji książki "The Auschwitz Volunteer – Beyond Bravery" wydanej przez Aquila Polonica i przedstawiającej trzeci obszerny raport Witolda Pileckiego, słynnego dobrowolnego więźnia, a później uciekiniera z obozu w Oświęcimiu. Historia jego życia jest tak fascynująca i tragiczna, że na pewno będzie warto przyjść na spotkanie w kwietniu 2013. O szczegółach tych dwóch spotkań będziemy informować w mediach polonijnych.

Fundacja im. Adama Mickiewicza w Kanadzie finansuje z Funduszu Tylkowskich stypendia dla emigrantów z Kazachstanu, którzy rozpoczęli nowe życie i podejmują kursy zawodowe w Polsce. Naszym programem administruje Polska Akcja Humanitarna, Oddział w Krakowie.
W realizacji naszych celów współpracujemy ze Związkiem Nauczycielstwa Polskiego w Kanadzie. Dlatego na ręce pani Marii Walickiej, przewodniczącej Związku, składamy serdeczne gratulacje i życzenia dalszej owocnej pracy z okazji 50-lecia założenia tej zaszczytnej organizacji.
Podejmując te trudne tematy, liczymy na poparcie rodaków w Kanadzie i dlatego jesteśmy wdzięczni tym sponsorom, którzy nas poparli w roku 2012. Do nich należą: Amyot Alicja, Ankowicz Jerzy, Atkinson Robert, Bałut Tomir, Betański Steve, Bieńkowska Alina, Bogorya-Buczkowska Yvonne, Bornet Danuta, Budziak Jolanta, Budziak Kazimiera, Bugdahn Margaret, Burska Krystyna, Chodakowski Jacek, Długosz Henry & Bernice, Drzymała Janusz, Dubiski Stanisław, Dybka Anna, Dzięciołowska Anna, Emin Ewa M., Estate of Sabina Boradyn, Gdula Józef, Gertler Stefania, Gręczyło Mieczysław, Grodecki Jerzy, Grygowski Wiesław, Horodyska Joanna, Jakubowska Irena, Jekiełek Krystyna, Kania Elizabeth, Kay Thad, Kowalski Walter & Maria, Krasnodębski Jan, Kremblewski Edward, Kryński Zdzisław & Elżbieta, Kucharska Samantha, Lewiecki Tadeusz & Ewa, Łukasiewicz Juliusz, Mahut Richard, Mech Z.R., Mnich Kazimierz, Mocarski Stanisław, Mrożewski A., Myszkowski Jerzy, Nyke Danuta, Ołowiecka Stanisława, Orzechowski Jerzy & Maria, Panczakiewicz Adam & Barbara, Paudyn Anna, Polak Dorota, Przygodzki Adam Jr., Raczyński Krzysztof, Radke Jerzy, Roszak Stanisław & Danuta, Rusinowski Marek & Iwona, Sadowska Krystyna, Schmidt Adolfina, Sieciechowicz Jadwiga, Sokolski Witold & Hanna, Sweet Temptation Bakery Inc., Śliwińska Zofia, Śmieja Florian,Tworzyjański Bojomir J., Tyndorf Ryszard, Węgierski Feliks, Witecka Krystyna, Zajiczek Danuta, Zakrzewski Andrzej & Krystyna, i Żurakowska Anna.

Wszystkim sponsorom i sympatykom naszej Fundacji życzymy powodzenia w życiu osobistym i zawodowym.

Anna Paudyn