Polsko-sowiecka wojna partyzancka na Nowogródczyźnie 1943–1944
Historie walk Armii Krajowej z sowiecką partyzantką na Nowogródczyźnie w latach 1943–1944 przybliża czytelnikom książka Zygmunta Boradyna "Niemen rzeka niezgody. Polsko-sowiecka wojna partyzancka na Nowogródczyźnie 1943–1944" wydana przez Rytm.
Nieżyjący już autor książki Zygmunt Boradyn zmarł w wieku 40 lat. Pochodził z polskiej patriotycznej rodziny. Urodził się i mieszka w Nowogródku. Był wykładowcą historii w Białoruskim Państwowym Instytucie Języków Obcych i na Wydziale Historycznym Białoruskiego Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego.
Licznie zamieszkujący Nowogródczyznę Polacy walczący w szeregach AK byli przez sowiecką propagandę określani mianem "białopolaków", "kontrrewolucjonistów", "polskich nacjonalistów", "imperialistów". Na niepodległościowe dążenia Polaków nie było miejsca na terenach, które miały znaleźć się w sowieckim imperium. Polacy byli skazani przez Sowietów na zagładę.
Ukształtowanie geograficzne Nowogródczyzny sprzyjało prowadzeniu walki partyzanckiej. Większość Nowogródczyzny była trudno dostępna. Nie było dobrych szlaków komunikacyjnych, a 25 proc. terenów pokrywały lasy. Wśród ponad miliona mieszkańców, ponad połowę stanowili Polacy, około 40 proc. Białorusini, a poniżej 7 proc. Żydzi.
Ludność białoruska i żydowska była pod wpływem sowieckiej propagandy, kształtującej postawy nienawiści do Polski i Polaków. Sowiecka agresja we wrześniu 1939 została przez Białorusinów i Żydów przyjęta z entuzjazmem. W czasie sowieckiej okupacji komuniści prześladowali i eksterminowali Polaków. Polacy byli mordowani od razu albo za pomocą deportacji na Syberię. Równolegle z prześladowaniami Polaków Sowieci uprzywilejowali Żydów i białoruskich lumpów.
Pomimo szerokich sowieckich represji na Nowogródczyźnie działała polska konspiracja. Często Polacy mieli do wyboru albo być sadystycznie zamordowanym przez Sowietów, albo starać się przeżyć w oddziałach partyzanckich.
W czerwcu 1941 dotychczasowy sojusznik komunistów, nazistowskie Niemcy, zaatakował Związek Sowiecki. Niemcy zamiast wykorzystać entuzjazm narodów dręczonych przez Sowietów, swoimi represjami wobec tubylców kreowali poparcie Białorusinów dla sowieckiej partyzantki. Biologiczne przetrwanie ludności polskiej na Nowogródczyźnie było zagrożone pod okupacją niemiecką działaniami Niemców i działaniami partyzantki sowieckiej – której celem była likwidacja Polaków na terenach, które miały być włączone do Związku Sowieckiego.
Zygmunt Boradyn w swej książce "Niemen rzeka niezgody. Polsko-sowiecka wojna partyzancka na Nowogródczyźnie 1943–1944" przybliżył działania bojowe Okręgu Nowogródzkiego ZWZ Armii Krajowej od lipca 1941 do lipca 1944. Strukturę oddziałów AK. Formy działań AK. Walki z Niemcami i Sowietami. Obronę ludności cywilnej przed terrorem kryminalnym ze strony sowieckich partyzantów.
Autor przybliżył też czytelnikom działania zbrojne prowadzone przez sowiecką partyzantkę. Historię sowieckich oddziałów i metody ich działań. Nadreprezentacje w sowieckiej partyzantce Żydów i Rosjan, co nie odpowiadało strukturze etnicznej Nowogródczyzny. Zdziczenie i działalność stricte kryminalną sowieckich partyzantów. Działania zbrojne sowieckiej partyzantki przeciw oddziałom AK.
Prace "Niemen rzeka niezgody..." ilustrują fotografie polskich i sowieckich partyzantów. W aneksach do książki znalazły się wytyczne sowieckie co do działań wobec AK, prowadzenia komunistycznej propagandy. A także: kalendarium walk AK z Sowietami, wykaz polskich patriotów zamordowanych przez sowieckich partyzantów, depesze między sowieckimi partyzantami a dowództwem sowieckim co do metod walki z Polakami.

Wołyń 1939–1944
Jedną z publikacji przybliżających czytelnikom dramat Polaków na Wołyniu jest praca profesora Władysława Filara "Wołyń 1939–1944. Historia pamięć pojednanie" wydana przez wydawnictwo Rytm.
"Wołyń 1939-1944. Historia pamięć pojednanie" to 280-stronicowa książka napisana przez historyka, który sam był ofiarą ukraińskiego terroru. Praca będąca połączeniem osobistej relacji z publikacją naukową opartą na dokumentach archiwalnych.
Czytelnicy książki profesora Władysława Filara poznają wydarzenia z II RP, okupacji sowieckiej i niemieckiej, czasu terroru ukraińskich nazistów, walk autora w szeregach 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. A także obecną sytuacje na terenach opisywanych przez autora.
W rozdziale poświęconym II RP opisany został etniczny podział demograficzny Wołynia wynikający z konsekwencji zaborów. Trudne warunki życia na Kresach w dwudziestoleciu międzywojennym. Ówczesna polityka władz wobec Ukraińców na tym terenie. Działalność polityczna Ukraińców. Relacje Polaków z Ukraińcami przed II wojną światową. Autor opisał też sytuację Polaków na Wołyniu po klęsce wrześniowej. Wiadomości z historii Wołynia uzupełnione są wspomnieniami autora o jego rodzinie.
Kolejne rozdziały pracy opisują okupacje sowiecką i niemiecką. Terror komunistycznej władzy. Zbrodnie popełniane przez Sowietów i ich kolaborantów. Nowych niemieckich okupantów. Terror ukraińskich nazistów. Walki Armii Krajowej z oddziałami nazistów ukraińskich.
Prace kończą wspomnienia autora z wyjazdu na Ukrainę w III RP. Czytelnicy dowiadują się z niego o późniejszych losach ofiar terroru ukraińskich nazistów. "Wołyń 1939–1944. Historia pamięć pojednanie" ilustruje wiele fotografii, ukazujących życie publiczne i prywatne, Kresowiaków i Kresów.
Autor książki, profesor Władysław Filar, urodził się w 1926 roku na Wołyniu. Podczas II wojny światowej walczył w szeregach 27. Dywizji Wołyńskiej Armii Krajowej. Po wojnie służył w Ludowym Wojsku "Polskim". W 1956 roku ukończył Akademię Sztabu Generalnego. W 1963 obronił doktorat z historii wojskowości. Habilitację uzyskał w 1970 roku. Profesurę w 1973. Od 1956 do 1991 pracował w Akademii Sztabu Generalnego, a następnie w Akademii Obrony Narodowej. Od 1992 do 2004 roku wiceprzewodniczący Zarządu Okręgu Wołyńskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Autor 120 publikacji naukowych. W swoich pracach wielokrotnie potępiał negowanie i relatywizowanie zbrodni ukraińskich nazistów na Polakach, gloryfikowanie zbrodniarzy z nazistowskiej frakcji UPA.
Władysław Filar jest autorem takich prac o eksterminacji Polaków na Wołyniu, jak: "Przed Akcją Wisła był Wołyń", "Wołyń 1939–1944. Eksterminacja, czy walki polsko-ukraińskie", "Przebraże – bastion polskiej samoobrony na Wołyniu. Bitwy i akcje", "Wydarzenia wołyńskie 1939–1944", "«Burza» na Wołyniu. Z dziejów 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Studium historyczno-wojskowe".

Wspomnienia ułana z 1863 roku – powieść Walerego Przyborowskiego z 1874 roku
Wśród kilku powieści historycznych Walerego Przyborowskiego, wydanych przez Rytm, na szczególną uwagę, w 150. rocznicę powstania styczniowego, zasługują "Wspomnienia ułana z 1863 roku".
Walery Przyborowski, publikujący swoje powieści pod pseudonimem Zygmunt Lucjan Sulima, urodził się 27 listopada 1845 w Domaszowicach koło Kielc, a zmarł 13 marca 1913 w Warszawie. Był pisarzem i historykiem. Członkiem Kościoła luterańskiego. Walczył w powstaniu styczniowym, za co przez wiele miesięcy był więziony przez Rosjan. Studiował na Wydziale Filozoficzno-Historycznym w warszawskiej Szkole Głównej. Pisywał do wielu czasopism, był nauczycielem. Opublikował kilka ważnych prac historycznych o powstaniu styczniowym – "Historja dwóch lat 1861/62", "Ostatnie chwile powstania styczniowego", "Dzieje 1863 roku".
Popularność zdobył patriotycznymi powieściami historycznymi dla młodych czytelników. Pierwszą były " Wspomnienia ułana z 1863 roku". Kolejnymi: "Bitwa pod Raszynem", "Włościanie u nas i gdzie indziej", "Chrobry", "Król Krak i królewna Wanda", "Lelum-Polelum", "Myszy króla Popiela", "Szwoleżer Stach", "Historya Franka i Frankistów", "Na San Domingo", "Szwedzi w Warszawie", "Upiory", "Noc styczniowa", "Aryanie: powieść historyczna z XVII wieku", "Rycerz bez skazy i trwogi".
"Wspomnienia ułana z 1863" ukazują szlak bojowy kilku oddziałów powstańczych. W swej powieści Przyborowski przybliża czytelnikom przyczyny upadku powstania. Powieść nie jest cukierkową hagiografią. Autor ukazał w niej również niezbyt chlubne zachowania niektórych przywódców i bohaterów powstania.

Jan Bodakowski

Religie Celtów

Nakładem wydawnictwa WAM, należącego do jezuitów, ukazała się książka Bożeny Gierek „Religie Celtów”. Publikacja ta liczy 356 stron i ma poręczny, kieszonkowy format. Wydano ja w serii „Małej Biblioteki Religii” przybliżającej czytelnikom wiedzę o religiach współczesnych i tych z zamierzchłej przeszłości.
W pierwszym rozdziale swojej pracy Bożena Gierek skonfrontowała mity o najazdach na Irlandię z wiedzą o przeszłości tego kraju. Autorka ukazała, jak nazwy geograficzne irlandzkich gór i jezior mogą być pamiątką po migracjach opisywanych w mitach. W tym też rozdziale autorka przybliżyła czytelnikom jedenastowieczną „Księga najazdów na Irlandię” w której prócz wiedzy o migracjach można znaleźć informacje o ustroju państwa Celtów.
W rozdziale drugim autorka „Religii Celtów” opisała celtycki kult boga ojca. W rozdziale tym autorka uszczegółowiła informacje o ustroju społeczno-politycznym państwa Celtów. Bożena Gierek opisała też Najwyższą Władzę Irlandii, którą personifikowano pod postacią kobiety.
Trzeci rozdział przybliżył czytelnikom wiedzę o celtyckim kulcie bogini matki. W rozdziale tym autorka opisała pozycje kobiet w Irlandii na przestrzeni wieków. Wiedzę o pozycji kobiet w społeczności Celtów autorka oparła na spisanym w średniowieczu zbiorze praw „Brehon Law” i wiadomościach etnograficznych pochodzących z badań folkloru szkockiego i bretońskiego.
Czwarty rozdział pracy Bożeny Gierek ukazał polskim czytelnikom centralną pozycję celtyckich bohaterów w mitach celtyckich. Podział na bohaterów plemiennych i poza plemiennych. Pisząc o celtyckich bohaterach autorka ukazała, że ich postacie są związane z konkretnymi miejscami.
Autorka piąty rozdział poświęciła obchodom celtyckich świąt, celtyckiemu kalendarzowi. Przy omawianiu świąt celtyckich korzystała z celtyckich legend, średniowiecznych kronik i wciąż żywej kultury ludowej.
W rozdziale szóstym znalazły się opisy celtyckich wierzeń dotyczących życia po śmierci. Temat podróży zmarłych po wyspach zaświatów w celu zdobycia artefaktów godnych pożądania był jednym z popularnych motywów w opowieściach celtyckich.
Rozdział ósmy przybliżył czytelnikom celtyckie miejsca kultu. Wpływ innych cywilizacji, w tym pogańskiego Rzymu, na formę celtyckich świątyń. Wiedzę o celtyckich miejscach kultów autorka pracy oparła na odkryciach archeologicznych nie tylko w Irlandii, ale też we Francji, Holandii i Niemczech. Wśród opisywanych miejsc kultu Bożena Gierek opisała: zbiorniki wodne, góry, magiczne kręgi, czworokątne szańce, świątynie krużgankowe, celto-liguryjskie świątynie i irlandzkie miejsca kultu.
W ostatnim rozdziale autorka opisała celtycki kult głowy. Z kart „Religii Celtów” czytelnicy poznają irlandzkie mity dotyczące najazdów na wyspę, mity, z których wywodzą się legendy arturiańskie, pogańską teologie Celtów i ich zdumiewająco precyzyjny kalendarz, kwestie pozycji kobiet w społeczeństwie celtyckim, wiedzę archeologiczną o miejscach pogańskich celtyckich kultów.

Sanacyjny mason i socjalista o Powstaniu Styczniowym
Nakładem wydawnictwa Rytm ukazała się praca Artura Śliwińskiego „Powstanie Styczniowe”. Nie dość że praca porusza niezwykle ciekawy temat walki Polaków o niepodległą Polskę, oparta jest na relacjach uczestników powstania i dokumentach archiwalnych, to zaciekawienie wzbudza postać autora – masona, socjalisty i piłsudczyka.
Artur Śliwiński był bliskim i zaufanym współpracownikiem towarzysza „Wiktora” - Józefa Piłsudskiego. Już przed pierwszą wojną światową był działaczem PPS i PPS Frakcji Rewolucyjnej. W czasie I wś należał do kierownictwa Polskiej Organizacji Narodowej, Centralnego Komitetu Narodowego i Stronnictwa Niezawisłości Narodowej. Pracował jako sekretarz w Tymczasowej Radzie Stanu.
W II RP był wiceprezesem Warszawskiej Rady Miejskiej, wiceprezydentem Warszawy, premierem (kilka dni, by zablokować powołanie na urząd premiera Korfantego), dyrektorem naczelnym warszawskich Teatrów Miejskich, dwukrotnie senatorem. Podczas II wś działał w Komitecie Obywatelskim w Warszawie i Stołecznym Komitecie Samopomocy Społecznej.
Artur Śliwiński był autorem wielu prac o historii Polski. W swoim pracach opisał między innymi: Mickiewicza, Mochnackiego, Powstanie Listopadowe i Styczniowe, Konstytucję 3 Maja, Lelewela, Żółkiewskiego, Batorego i Piłsudskiego.
W swej pracy autor opisał sytuację ziem polskich przed wybuchem powstania. Powstanie konspiracji. Działalność Wielopolskiego. Wybuch powstania. Dwie frakcje powstańców. Walki z Rosjanami na ziemiach polskich, Litwie i Rusi (gdzie chłopi liczniej poparli powstanie niż na ziemiach Królestwa Polskiego). Rządy Traugutta. Upadek powstania. Publikację zamykają współczesne refleksje Mariana Drozdowskiego o Powstaniu Styczniowym w 150. rocznicę jego wybuchu.
W połowie XIX w. większość mieszkańców ziem polskich stanowili chłopi – 76% ludności Królestwa Polskiego, 80% Galicji, 72% Wielkopolski, 92% mieszkańców ziem polskich włączonych do Rosji. Ponad połowa chłopów w Królestwie Polskim odrabiała nadal pańszczyznę. 40% szlachty pozbawionej było własności, 25% szlachty mieszkała w miastach – była to warstwa najbardziej podatna na radykalne hasła. Większość mieszkańców Królestwa Polskiego, 90%, była analfabetami – co sprawiało, że propaganda narodowo-wyzwoleńcza do nich nie docierała.
Pierwsze konspiracyjne organizacje zaczęły powstawać w 1859 roku. W latach 1860 i 1861 odbywały się manifestacje patriotyczne. Odpowiedzią caratu były aresztowania i krwawe pacyfikowanie protestów. Radykałowie, czerwoni, przygotowali wybuch zbrojnego powstania, mniej radykalni patrioci, biali, kładli nacisk na pracę organiczną. W 1862 rozwinęła się prężna polska konspiracja. W odwecie Rosjanie zorganizowali na początku stycznia 1863 roku brankę – przymusowy pobór do armii carskiej. Polscy patrioci zostali postawieni przed wyborem albo powstanie, albo wieloletni, często dożywotni, pobyt w carskiej armii. Na 22 000 bardzo słabo uzbrojonych powstańców polskich przypadało 100 000 doskonale wyposażonych rosyjskich sołdatów. Przez cały okres 1863 trwały krwawe walki Polaków z rosyjskim zaborcą. 400 000 rosyjskich żołnierzy udało się spacyfikować ostatecznie Powstanie w 1865 roku. Rosjan wspierało chłopstwo ukraińskie. Polskie dążenia do niepodległości poparł w kwietniu 1863 roku papież Pius IX. Dziesiątki księży katolickich stanęły na czele oddziałów powstańczych. Uczestnikiem powstania był święty brat Albert - Adam Chmielowski i błogosławiony brat Rafał – Józef Kalinowski.
W zdławieniu Powstania współpracowała Rosja i Prusy. Zachodnia Europa nie udzieliła wsparcia powstańcom. W powstaniu wzięli udział ochotnicy z Włoch, Węgier, Słowacji, Czech, Bułgarii, a nawet Rosji.
W ramach represji po Powstaniu Rosjanie skonfiskowali 1800 majątków polskich rodzin. Za udział w Powstaniu rosyjski okupant powiesił 670 polskich patriotów. Z polski wyemigrowało 10 000 osób. W odwecie za poparcie Powstania przez kościół katolicki carat zlikwidował prawie wszystkie klasztory w Polsce. Za krytykę carskich represji arcybiskup Feliński został deportowany na 20 lat w głąb Rosji.

Dorobek moralny Powstania stał się jednym z fundamentów teologii narodu prymasa Stefana Wyszyńskiego i papieża Jana Pawła II.

Lech Kaczyński. Biografia polityczna 1949-2005 – obowiązkowa lektura dla wszystkich zwolenników PIS
Wydana przez Zysk pozycja „Lech Kaczyński. Biografia polityczna 1949-2005” autorstwa Sławomira Cenckiewicza, Adama Chmieleckiego, Janusza Kowalskiego oraz Anna Piekarskiej to obowiązkowa lektura dla wszystkich zwolenników PiS i tych, którzy chcieliby poznać kulisy zależności personalnych w PiS. Na poły hagiograficzny charakter publikacji nie oznacza jednak, że autorzy przemilczeli dyskusyjne wydarzenia z życia Lecha Kaczyńskiego.
Bracia Kaczyńscy urodzili się 18 czerwca 1949 roku w swoim rodzinnym domu. Pojawienie się chłopców bliźniaków było zaskoczeniem dla rodziców spodziewających się córki. Matka braci Kaczyńskich pochodziła z polskiej szlacheckiej rodziny, jej siostra była żołnierzem Narodowych Sił Zbrojnych. Podobnie ojciec pochodził z polskiej rodziny, był żołnierzem Armii Krajowej. Ojciec braci Kaczyńskich nie wstąpił do PZPR i dopiero w 1976 wstąpił do ZBOWiDu. Przez kilkanaście lat był infiltrowany przez SB. Wbrew plotkom Żydówką była tylko matka chrzestna Lecha Kaczyńskiego.
Bracia Kaczyńscy wspominali swoje dzieciństwo jako radosne. Kaczyńscy mieszkali w Warszawie na Lisa Kuli 8/2 – czyli naprzeciw obecnej siedziby redakcji Najwyższego Czasu mieszczącej się pod numerem 7/1. W 1961 roku Lech i Jarosław zadebiutowali w filmie „O dwóch takich co ukradli księżyc” i stali się gwiazdami filmowymi. Praca na planie zniechęciła ich do dalszej kariery aktorskiej. W liceum wśród znajomych braci Kaczyńskich były dziś sławne osoby - Lejb Fogelman i Seweryn Blumsztajn.
Po okresie łobuzerki w okresie liceum, studiowali prawo na uniwersytecie warszawskim. Nie byli represjonowani za marzec 1968. Wraz z Bogusławem Wołoszańskim uczestniczyli w seminarium magisterskim profesora Stanisława Ehrlichta – publicysty kolaborującego z Sowietami w „Czerwonym Sztandarze”, członka Związku Patriotów Polskich, żołnierza Armii Czerwonej i ludowego WP, marksisty. Ehrlicht uświadomił Kaczyńskim rolę nieformalnych grup nacisku w systemie władzy.
W kolejnych rozdziałach pracy autorzy przybliżają czytelnikom karierę naukową Lecha Kaczyńskiego. Jego działalność w NSZZ Solidarność i opozycji. Udział w obradach Magdalenki i okrągłego stołu. Wygraną w pierwszych wolnych wyborach do senatu, które bojkotował Andrzej Gwiazda, Bronisław Komorowski i Henryka Krzywonos. Autorzy książki opisali też pracę Lecha Kaczyńskiego z bratem w kancelarii prezydenta Wałęsy. Szefowanie NIK. Przegraną partii braci Kaczyńskich PC w 1993 roku (4,42%). Rezygnację ze startu w wyborach prezydenckich w 1995 i poparcie Jana Olszewskiego (6,86%).
Jedną z decyzji Lecha Kaczyńskiego było w 2001 roku zablokowanie ekshumacji w Jedwabnym. Pion prokuratorski IPN, któremu szefował prezes IPN Witold Kulesza, podlegał Prokuratorowi Generalnemu Lechowi Kaczyńskiemu. Do zablokowania ekshumacji przekonały Lecha Kaczyńskiego osoby z Muzeum Historii Żydów - Jerzy Halbersztadt i Ewa Junczyk-Ziomecka oraz prezes Fundacji Nissenbaumów. W wyniku decyzji Lecha Kaczyńskiego nie ustalono ani liczby ofiar, ani okoliczności ich śmierci – co niewątpliwie wzmocniło oskarżenia Grossa o odpowiedzialność Polaków za masakrę.
Decyzja Lecha Kaczyńskiego była też postawieniem przepisów judaizmu ponad prawem polskim.