Jest rodzaj rozpaczy,
Którego żadne słowo nie wypowie –
Pieśń – która w sercu
krwawą bruzdę znaczy,
Nie na papierze...

        Czy wolno w sposób uprawniony utrzymywać, że państwo popełnia grzech? Otóż wolno. Co więcej: w tym kontekście traktat ryski jawi się jako grzech śmiertelny Rzeczypospolitej, odradzającej się po zaborach.

        Jedenasty listopada, a więc wolność, po dwunastu dziesięcioleciach niewoli. Z odrobinę innej perspektywy: po pogrzebaniu czterech pokoleń, poddawanych presji zaborców. Oraz po odejściu z historii pokolenia żyjącego w zakłamanej niby-wolności, kiedy to sześć milionów obywateli Rzeczypospolitej znikło bez śladu pod bombami i w mdłych dymach krematoriów, a ocalałych z zawieruchy zdziesiątkował sierp z gwiaździstą rękojeścią i uśmiechem towarzysza Stalina na ostrzu. Ci, którzy doczekali roku 1989, musieli się jeszcze zmierzyć z siniakami powstałymi od kantów okrągłego stołu. Tak było, czyli raczej ciężko, i pominę w tym miejscu opis eksplozji marksizmu kulturowego, po którym do dziś nie możemy wydobyć się spod cuchnących anomią farfocli, spadających na Polskę gradobiciem nonsensów od paru dziesięcioleci.

        Nie ma już Unii Europejskiej i nie ma NATO, tylko strach powiedzieć o tym Europie. W takim razie co jest? Jest bieg w kierunku przełomu.

        W każdym razie napinanie mięśni rzuca się w oczy. Taka Turcja na przykład, ponownie lewituje w stronę tradycji Imperium Osmańskiego – z tą różnicą tym razem, że potrafiła chwilowo dogadać się z Rosją.

        Sytuacja na Starym Kontynencie destabilizuje się z miesiąca na miesiąc. Gdy zdestabilizuje się w wystarczającym stopniu, zacznie decydować siła, jak zawsze w historii. I wtedy każdy zechce załatwiać swoje interesy właśnie siłą. Kiedy jednak powtarzam, że konfrontacja militarna na niewyobrażalną skalę znowu czai się tuż za rogiem, mój rodzony brat śmieje się ze mnie, dopytując o szczegóły: kto, kiedy, jak, czym i do kogo będzie strzelał. I wtedy ja mam ubaw. Ale zacznijmy, wiadomo: od Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.