Pierwsze ślady polskie w Serbii prowadzą do tzw. Pierwszego Powstania Serbskiego, które miało miejsce w latach 1804-1813. Brali w nim udział polscy oficerowie. W drugiej połowie XIX wieku, zaraz po upadku Powstania Styczniowego, przybyło do Serbii szereg polskich lekarzy, którzy osiedliwszy się tam, odegrali poważną rolę w rozwoju kultury medycznej tego młodego państwa.
Później, w okresie międzywojennym, działała tam Liga Jugosławia-Polska, która miała na celu organizowanie kontaktów gospodarczych i kulturalnych z Polską. Nie była to organizacja polonijna, ale z okazji polskich świąt państwowych i kościelnych w pomieszczeniach Ligi spotykali się również nieliczni miejscowi Polacy. Liga udzieliła ogromnej pomocy polskiemu wojsku i cywilom, którzy przez Jugosławię przedostawali się na Zachód.
Po II wojnie światowej zamieszkało w Serbii szereg Polek, które poznały swoich mężów Serbów na pracach przymusowych lub obozach w Niemczech. Zdecydowana jednak większość dzisiejszej Polonii to Polki, które w latach sześćdziesiątych-osiemdziesiątych wyszły za mąż w ówczesnej Jugosławii. W okresie wojny towarzyszącej rozpadowi byłej Jugosławii, w latach 1991-1995, sankcji gospodarczych i bombardowań Serbii w roku 1999 wiele rodzin polonijnych wyjechało i osiedliło się w Polsce lub na zachodzie Europy. Obecnie, według naszych danych, liczba obywateli polskich zamieszkujących Serbię wynosi około tysiąca osób. Są to osoby urodzone w Polsce oraz ich potomstwo z małżeństw mieszanych. Stara natomiast emigracja zarobkowa, z połowy XIX wieku, pochodzenia wiślańskiego, przetrwała jedynie w Wojwodinie – we wsi Ostojiciewo, gmina Czurug.
W Serbii istnieją dziś i działają dwie organizacje polonijne: Centrum Edukacyjno-Kulturalno-Oświatowe "Centrum Poloniusz-Pegaz" oraz Stowarzyszenie Przyjaźni Serbsko-Polskiej "YU-Polonia".
Pierwsze z nich, czyli Centrum Edukacyjno-Kulturalno-Oświatowe "Centrum Poloniusz-Pegaz", posiada swoją siedzibę w stolicy kraju, Belgradzie, przy ul. Kneza Miloša 25. "Centrum Poloniusz-Pegaz" powstało we wrześniu 2000 roku i wyrosło w wyniku naturalnego rozwoju i rozszerzenia działalności Szkoły Polonijnej w Belgradzie. Szkoła Polonijna jest obecnie najważniejszym z filarów działalności tej organizacji. Jej celem jest budowanie sieci współpracowników propagujących proeuropejskie treści, odczuwających potrzebę budowania silnego i wiarygodnego społeczeństwa obywatelskiego wolnego od ksenofobii i kompleksów, kierującego się zasadą tolerancji i poszanowania godności ludzkiej oraz chęcią zdobywania nowej wiedzy i doświadczeń. Misję swoją "Centrum Poloniusz-Pegaz" realizuje poprzez upowszechnianie wiedzy dotyczącej podstaw funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego opierającego się na zasadzie samorządności, tolerancji i odpowiedzialności społecznej oraz wymiana doświadczeń i wzmacnianie wzajemnych więzi naukowych, oświatowych, kulturalnych i międzyludzkich.
Centrum wydaje kwartalnik "Bałkańska Mozaika" dofinansowywany ze środków Senatu RP dzięki pomocy Fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie". Pierwszy jego numer ukazał się w roku 2008. Pismo jest projektem Centrum, czasopismem informującym o Bałkanach, tamtejszych zwyczajach, uwarunkowaniach społeczno-politycznych i kulturalnych, które wplata w to wszystko Polonia bałkańska.
Druga organizacja polonijna w Belgradzie to Stowarzyszenie Przyjaźni Serbsko-Polskiej "YU-Polonia" (serbskie: Udruženje srpsko-poljskog prijateljstva "YU-Polonia"). Stowarzyszenie działa przy ambasadzie RP, gdzie odbywają się spotkania członków w każdą drugą sobotę miesiąca (z wyjątkiem miesięcy wakacyjnych).
Stowarzyszenie Przyjaźni Serbsko-Polskiej "YU-Polonia" zaczęło się organizować w latach 1988/89 dzięki inicjatywie miejscowych Polaków i wsparciu wydziału konsularnego ambasady RP. Rozpoczęły się wówczas regularne spotkania i działać zaczęła szkółka dla dzieci polonijnych. Tzw. środowisko polonijne rozwinęło m.in. działalność kulturalną, pedagogiczną, towarzyską i wzajemnej pomocy. W roku 1999 rozpoczęto wydawanie własnego czasopisma "Słowo YU Polonii". Stowarzyszenie została zarejestrowana jako pozarządowa organizacja pod nazwą "Stowarzyszenie Przyjaźni Serbsko-Polskiej YU-Polonia" w marcu 2003 roku. Od roku 2008 w ramach Stowarzyszenia działa grupa młodzieżowa "YU-Polonia Junior". Polonia w Serbii jest członkiem Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych.
Stowarzyszenie wydaje kwartalnik "Słowo YU Polonii". Pierwszy jego numer ukazał się w lipcu 1999 roku, dzięki pomocy serbskich sponsorów. Od numeru 2. finansowanie publikacji przejęła Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie. Pismo porusza sprawy związane z życiem Polonii w Serbii, w regionie i w świecie. Pisze też o losach Polaków w Serbii i na Bałkanach i prezentuje polsko-serbskie kontakty kulturalne w aspekcie współczesnym i historycznym. Promuje też Polskę w Serbii i Serbię w Polsce, informując ponadto swoich czytelników o miejscach polskiej pamięci narodowej w Serbii. Prezentuje wreszcie kulinaria polskie i serbskie. Teksty w "Słowo YU Polonii" są publikowane po polsku i po serbsku.
Nasze teksty
Maria Władysława Nowicka (1924-2019)
Maria Władysława Nowicka, urodzona we Warszawie 8-go września 1924r, zmarła spokojnie we śnie o 11:11 rano 6-go kwietnia br. w Mississauga, Ontario. Żona śp. kap. Mariana Nowickiego, matka Ani w Kanadzie, Zbyszka w Nowej Zelandii, Isi w Australii, ciocia Ewy w Kanadzie, B... Czytaj więcej
I co nowego na wiosennym rynku?
Niewiele. Ciągle to samo. W Izraelu nasz ‘ulubieniec’ Benjamin Netanjahu został ponownie premierem. Co to dla nas znaczy? Nic nowego. Zagrożenie izraelsko-amerykańskie postępuje swoim trybem. Właściwie już nie zagrożenie, ale realizacja dawno ustalonych planów. Podsumujmy więc w wielkim skrócie: &n... Czytaj więcej
Turystyka
- 1
- 2
- 3
O nartach na zmrożonym śniegu nazyw…
Klub narciarski POLMEDEN przy Oddziale Toronto Stowarzyszenia Inżynierów Polskich w Kanadzie wybrał się 6 styczn... Czytaj więcej
Moja przygoda z nurkowaniem - Podwo…
Moja przygoda z nurkowaniem (scuba diving) zaczęła się, niestety, dość późno. Praktycznie dopiero tutaj, w Kanadzie. W Polsce miałem kilku p... Czytaj więcej
Przez prerie i góry Kanady
Dzień 1 Jednak zdecydowaliśmy się wyruszyć po raz kolejny w Rocky Mountains i to naszym sta... Czytaj więcej
Tak wyglądała Mississauga w 1969 ro…
W 1969 roku miasto Mississauga ma 100 większych zakładów i wiele mniejszych... Film został wyprodukowany aby zachęcić inwestorów z Nowego Jo... Czytaj więcej
Blisko domu: Uroczysko
Rattray Marsh Conservation Area – nieopodal Jack Darling Memorial Park nad jeziorem Ontario w Mississaudze rozpo... Czytaj więcej
Warto jechać do Gruzji
Milion białych różMilion, million białych róż,Z okna swego rankiem widzisz Ty… Taki jest refren ... Czytaj więcej
Massasauga w kolorach jesieni
Nigdy bym nie przypuszczała, że śpiąc w drugiej połowie października w namiocie, będę się w …
Life is beautiful - nurkowanie na Roa…
6DHNuzLUHn8 Roatan i dwie sąsiednie wyspy, Utila i Guanaja, tworzące mały archipelag, stanowią oazę spokoju i są chętni…
Jednodniowa wycieczka do Tobermory - …
Było tak: w sobotę rano wybrałem się na dmuchany kajak do Tobermory; chciałem…
Dronem nad Mississaugą
Chęć zobaczenia świata z góry to marzenie każdego chłopca, ilu z nas chciało w młodości zost…
Prawo imigracyjne
- 1
- 2
- 3
Kwalifikacja telefoniczna
Od pewnego czasu urząd imigracyjny dzwoni do osób ubiegających się o pobyt stały, i zwłaszcza tyc... Czytaj więcej
Czy musimy zawrzeć związek małżeńsk…
Kanadyjskie prawo imigracyjne zezwala, by nie tylko małżeństwa, ale także osoby w relacji konkubinatu składały wnioski sponsorskie czy... Czytaj więcej
Czy można przedłużyć wizę IEC?
Wiele osób pyta jak przedłużyć wizę pracy w programie International Experience Canada? Wizy pracy w tym właśnie programie nie możemy przedł... Czytaj więcej
FLAGPOLES
Flagpoling oznacza ubieganie się o przedłużenie pozwolenia na pracę (lub nauk…
POBYT CZASOWY (12/2019)
Pobytem czasowym w Kanadzie nazywamy legalny pobyt przez określony czas ( np. wiza pracy, studencka lub wiza turystyczna…
Rejestracja wylotów - nowa imigracyjn…
Rząd kanadyjski zapowiedział wprowadzenie dokładnej rejestracji wylotów z Kanady w przyszłym roku, do tej pory Kanada po…
Praca i pobyt dla opiekunów
Rząd Kanady od wielu lat pozwala sprowadzać do Kanady opiekunki/opiekunów dzieci, osób starszych lub niepełnosprawnych. …
Prawo w Kanadzie
- 1
- 2
- 3
W jaki sposób może być odwołany tes…
Wydawało by się, iż odwołanie testamentu jest czynnością prostą. Jednak również ta czynność... Czytaj więcej
CO TO JEST TESTAMENT „HOLOGRAFICZNY…
Testament tzw. „holograficzny” to testament napisany własnoręcznie przez spadkodawcę. Wedłu... Czytaj więcej
MAŁŻEŃSKIE UMOWY O NIEZMIENIANIU TE…
Bardzo często małżonkowie sporządzają testamenty razem (tzw. mutual wills) i czynią to tak, iż ni... Czytaj więcej
ZASADY ADMINISTRACJI SPADKÓW W ONTARI…
Rozróżniamy dwie procedury administracji spadków: proces beztestamentowy i pr…
Podział majątku. Rozwody, separacje i…
Podział majątku dotyczy tylko par kończących formalne związki małżeńskie. Przy rozstaniu dzielą one majątek na pół autom…
Prawo rodzinne: Rezydencja małżeńska
Ontaryjscy prawodawcy uznali, że rezydencja małżeńska ("matrimonial home") jest formą własności, która zasługuje na spec…
Jeszcze o mediacji (część III)
Poprzedni artykuł dotyczył istoty mediacji i roli mediatora. Dzisiaj dalszy ciąg…