Moja fascynacja muzyką Wojciecha Kilara rozpoczęła się w roku 1975, kiedy byłem studentem wtedy jeszcze Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie, a dziś przemianowanej na Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina. Będąc muzykiem orkiestry studenckiej, fagocistą, miałem okazję brać udział w próbach, a później w koncercie najsłynniejszego dzisiaj utworu Wojciecha Kilara, poematu symfonicznego "Krzesany". Pamiętam jak dziś zadziwienie moje i moich kolegów tym niesamowitym 16-minutowym utworem powstałym na tematyce muzyki góralskiej. Miałem później, już w Kanadzie, okazję kilkakrotnie dyrygować tym, jak również innymi utworami Wojciecha Kilara zarówno w Toronto, jak również w Chicago i Nowym Jorku. Moja fascynacja trwa do dzisiaj stąd pomysł organizacji koncertu "Kilar the Best", który odbędzie się 27 października w Living Arts Centre w Mississaudze. Wojciech Kilar obchodzi w tym roku swoje 80. urodziny.
Będąc w lipcu z grupą kanadyjskiej młodzieży w Krakowie, wybraliśmy się do Katowic na tzw. "Noc Kilara", galowy koncert urodzinowy w katedrze Chrystusa Króla. Wystąpiły dwie orkiestry symfoniczne, połączone chóry oraz znakomici najlepsi polscy soliści. Mieliśmy również możliwość krótkiej rozmowy z Jubilatem.
Mam nadzieję, że koncertem w Kanadzie uda nam się przybliżyć muzykę "największego polskiego kompozytora narodowego", również tym, którzy dotychczas jej nie znali. Wszyscy natomiast znamy muzykę filmową Wojciecha Kilara. Skomponował on ścieżkę dźwiękową do ponad 170 filmów.
Wojciech Kilar urodził się 17 lipca 1932 we Lwowie. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach grę na fortepianie i kompozycję w klasie Bolesława Woytowicza. Dyplom ukończenia studiów z najwyższym odznaczeniem uzyskał w 1955. W 1957 uczestniczył w Międzynarodowych Kursach Wakacyjnych Nowej Muzyki w Darmstadt. Edukację muzyczną uzupełniał jako stypendysta rządu francuskiego w Paryżu w latach 1959–60; uczęszczał na zajęcia kompozycji do Nadii Boulanger.
W 1977 został członkiem-założycielem Towarzystwa im. Karola Szymanowskiego w Zakopanem. Wchodził także w skład Komisji Repertuarowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień".
Za swoją działalność artystyczną otrzymał wiele nagród, m.in. Nagrodę Fundacji im. Lili Boulanger w Bostonie (1960), Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki (1967, 1975, 2003), Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich (1975), Złote Berło Fundacji Kultury Polskiej (2000), Diamentowy Laur (2003), Złotego Hipolita (2004), Nagrodę Godła Promocyjnego "Śląski Oskar" (2005), Nagrodę "Animus Silesiae" przyznawaną przez Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk" dla wybitnych osobistości i autorytetów (2006), Nagrodę Feniksa przyznawaną przez Związek Polskich Kawalerów Maltańskich twórcom sięgającym do tradycji chrześcijańskiej (2008).
Ponadto otrzymał wiele nagród za muzykę filmową, m.in. w 1981 na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cork w Irlandii za muzykę do filmu Da un paese lontano: Papa Giovanni Paulo II (reż. Krzysztof Zanussi), w 1992 za muzykę do filmu Bram Stoker's Dracula (reż. Francis Ford Coppola) Nagrodę Amerykańskiego Stowarzyszenia Kompozytorów, Autorów i Producentów "ASCAP Award 1992" w Los Angeles i nagrodę Best Score Composer for a 1992 Horror Film w San Francisco, w 2001 Philip Award za całokształt twórczości na III TP S.A. Music & Film Festival. W 1991 przyznano mu Nagrodę Komitetu Kinematografii. Wojciech Kilar został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1976) oraz Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2002), a w 2012 najwyższym polskim odznaczeniem "Orła Białego".
Wojciech Kilar do roku 1974, kiedy skomponował swój najsłynniejszy dzisiaj utwór, poemat symfoniczny "Krzesany", uchodził za czołowego przedstawiciela polskiej awangardy muzycznej. Miał w swoim dorobku RIFF 62 (1962), kompozycję ultranowoczesną w brzmieniu i w formie, która stała się symbolem sprzeciwu wobec tradycji, manifestem przyszłości. Trafił z nią w dobry czas i RIFF 62 odniósł na festiwalu "Warszawska Jesień" niezwykły sukces: Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Śląskiej pod dyrekcją Karola Stryi bisowała, a to się w nowej muzyce rzadko zdarza!
Kompozytorowi wydawało się – jak mówił – że odkrył kamień filozoficzny.
Kilar nie dał jednak publiczności i krytykom wytchnienia i w dwa lata po "Krzesanym" napisał następny górski utwór – "Kościelec 1909" (1976), poświęcony Mieczysławowi Karłowiczowi, wybitnemu kompozytorowi, który w wieku 33 lat zginął pod lawiną właśnie pod Kościelcem w 1909 roku. Potem były następne: "Siwa mgła" na baryton i orkiestrę (1979) oraz "Orawa" na orkiestrę kameralną (1986).
Stylistyce przyjętej w tych utworach pozostaje Kilar wierny właściwie do dziś. Rezygnując niemal całkowicie z awangardowych środków technicznych, wciąż operuje uproszczonym językiem muzycznym, preferuje stosowanie wielkich mas brzmienia, eksponuje melodię i ma skłonność do wywoływania silnych emocji. Dotyczy to zarówno utworów nawiązujących do muzyki ludowej, w szczególności folkloru podhalańskiego, jak i dzieł narodowo-religijnych, odzwierciedlających głęboką wiarę i patriotyzm kompozytora.
Podobne środki warsztatowe wykorzystuje Kilar również w muzyce filmowej. W tej dziedzinie zdobył wielką światową sławę; rozgłos przyniosła mu szczególnie współpraca z Francisem Fordem Coppolą nad filmem Dracula (1992). Wysokiej klasy poziom artystyczny ma zwłaszcza muzyka Kilara do filmów Krzysztofa Zanussiego.
Zapraszam Państwa na ten niezwykły koncert, koncert muzyki filmowej Wojciecha Kilara. W programie koncertu usłyszą Państwo tematy muzyczne z takich filmów, jak: "Ziemia obiecana"; "Trędowata, "Pianista"; "Dracula"; "Sami swoi" "Rodzina Połanieckich", "Zazdrość i medycyna", "Smuga cienia", "Portret Damy", "Dziewiąte wrota", "Pianista" czy fragment suity z filmu "Dracula".
Pieśń "W stepie szerokim" (hymn polskich siatkarzy) z filmu "Przygody pana Michała", zaśpiewa młody i bardzo utalentowany baryton z London, Marcel Sokalski. Marcela miałem okazję poznać i usłyszeć podczas letniego programu "Music & History", który prowadziłem w Krakowie, a następnie w Pradze, Budapeszcie i Wiedniu.
Gościem specjalnym koncertu będzie wielka gwiazda polskiej piosenki Justyna Steczkowska. Zaśpiewa ona z towarzyszeniem Celebrity Symphony Orkiestra trzy utwory z filmów Wojciecha Kilara, jak również najpopularniejsze przeboje. Koncert rozpoczniemy słynnym polonezem z filmu "Pan Tadeusz", a tańczył będzie, myślę, że po raz pierwszy do żywej muzyki w wykonaniu 50-osobowej orkiestry, 50-osobowy Polski Zespół Pieśni i Tańca "Biały Orzeł" z Toronto prowadzony przez choreografa Tadeusza Zdybała.
Koncert uroczyście otworzy nowo przybyły do Toronto konsul generalny RP Grzegorz Morawski.
Bohatera wieczoru, Wojciecha Kilara, jeśli nie zobaczymy na żywo, to zobaczymy na ekranie umieszczonym ponad orkiestrą na scenie w Living Arts Centre w Mississaudze. Na ekranie tym będą prezentowane krótkie fragmenty i zdjęcia z wyżej wymienionych filmów, do których muzykę Wojciecha Kilara zagramy na koncercie.
Zaproście Państwo swoich znajomych i kanadyjskich przyjaciół, a nauczycieli polonijnych szkół proszę o poinformowanie i zaproszenie naszej młodzieży na ten galowy koncert w pięknej sali Living Arts Centre w Mississaudze. Jestem przekonany, że wyjdą Państwo po koncercie zachwyceni koncertem i muzyką filmową Wojciecha Kilara, który mówi o sobie "...można powiedzieć, że jestem wesoły i zmysłowy, że cieszę się darem życia. Tego że trzeba przyjmować wszystko – to co złe – jako dar Boży, nauczyłem się od mojej żony. To wielki dar, że jestem w stanie cokolwiek przeżywać, że w ogóle jestem...".
dr Andrzej Rozbicki
"Kilar the Best", Celebrity Symphony Orchestra, Andrzej Rozbicki, dyrygent. Soliści: Justyna Steczkowska i Marcel Sokalski oraz Polski Zespół Pieśni i Tańca "Biały Orzeł". Bilety: LAC Box Office 905 306 6000, Piast, Pegaz, Husarz, Polimex oraz na stronie www.rozbicki.com