Ludomir Michał Rogowski (1881-1954), bo o nim to mowa, został obywatelem Dubrownika z wyboru. Był słynnym polskim kompozytorem. Urodził się w Lublinie, na tych terenach Polski, które współżyły i mieszały się z innymi kulturami tej części Europy. W poszukiwaniu słońca i morskiego piękna przybył, w roku 1926, do Chorwacji i zamieszkał tam na stałe. Zmarł w Dubrowniku. Został też honorowym obywatelem tego miasta za skomponowanie jego hymnu. Studiował w Instytucie Muzycznym w Warszawie kompozycję u Zygmunta Noskowskiego i Romana Statkowskiego oraz dyrygenturę pod kierunkiem Emila Młynarskiego, uzyskując w roku 1906 dyplom. Jeszcze w czasie studiów był drugim dyrygentem Towarzystwa Śpiewaczego "Echo". W latach 1906–07 kontynuował naukę u Arthura Nikischa (dyrygentura) i Hugo Riemanna (harmonia i kontrapunkt) w Królewskim Konserwatorium Muzycznym w Lipsku. Swoje muzyczne wykształcenie pogłębiał również w latach 1907–08 w Monachium, w latach 1908–09 w Rzymie i od 1911 do 1912 w Paryżu. W roku 1910 założył orkiestrę symfoniczną w Wilnie, gdzie prowadził też szkołę muzyczną dla organistów.

Następnie, w latach 1912–14, był kierownikiem muzycznym i dyrygentem orkiestry Teatru Nowoczesnego w Warszawie. W czasie I wojny światowej przebywał we Francji - w Paryżu i Villefranche sur Mer, gdzie poświęcał się kompozycji i dyrygował zorganizowanym przez siebie chórem, następnie w Brukseli, gdzie również prowadził działalność koncertową. W roku 1919 napisał swój manifest artystyczny – Muzyka przyszłości. Przyczynki i szkice estetyczne.

Od roku 1921 mieszkał ponownie w Warszawie, gdzie w latach 1922–26 pracował jako kierownik muzyczny i dyrygent orkiestry w jednym z teatrów, pisał dzieła literackie, dokonywał przekładów oraz tworzył ilustracje muzyczne do sztuk wystawianych m.in. w Teatrze Polskim, Teatrze Małym, Teatrze Rozmaitości i Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego. W swoich zainteresowaniach nie ograniczał się wyłącznie do muzyki – równocześnie zgłębiał takie dziedziny, jak: biologia, psychologia doświadczalna, filozofia hinduska oraz plastyka.
W grudniu 1926 Ludomir Michał Rogowski przeniósł się na stałe do Dubrownika. Żyjąc na obczyźnie, nadal interesował się życiem muzycznym w Polsce. Dwukrotnie, w roku 1935 i 1938, przyjeżdżał do Warszawy na koncerty. W 1938 został laureatem Nagrody Państwowej za całokształt twórczości muzycznej. Po 1939 władze miejskie Dubrownika ofiarowały mu pokój w dawnym klasztorze św. Jakuba oraz przyznały rentę. Nadal komponował, pisał opowiadania fantastyczno-okultystyczne, wspomnienia i pamiętnik zatytułowany Mój klasztor.
Choć urodziłem się w Polsce – pisał w pamiętniku – czuję się dobrze jedynie na południu, nigdzie jednak, nawet w najpiękniejszych miejscowościach Europy nie byłem w stanie pozostać dłużej nad trzy lata; byłem zawsze obcym wśród obcych.
W Dubrowniku jest inaczej, tu jestem wśród Swoich, którzy mnie lubią najpewniej dlatego, że i ja ich lubię, którzy mówią językiem zbliżonym do polskiego, których rozumiem, gdyż są bardzo podobni psychicznie do Słowian mojego szczepu. Zdobyłem tu niejako drugą ojczyznę, którą kocham nieomal tak samo gorąco, jak pierwszą.

I rzeczywiście, w muzyce napisanej w skromnym pokoiku klasztoru św. Jakuba w Dubrowniku, gdzie zamieszkał, kiedy przybył z wielkich hałaśliwych ośrodków europejskich, Rogowski wdychał powietrze dubrownickiego wybrzeża, wchłaniał ciepło człowieczeństwa nowych współmieszkańców, romantyzm inwencji muzycznych oraz historię miasta.

Muzyka tego polsko-chorwackiego artysty jest przyjemna dla ucha i łatwo gnieździ się w duszy, stwarza przywiązanie serca i szybko znajduje miejsce w muzycznej pamięci. Jego Dubrownickie impresje stały się częścią programu muzycznego Dubrownika na koncercie wykonanym z okazji 130. rocznicy urodzin kompozytora w listopadzie 2011 roku. Utwór ten napisany został w roku 1950 dla małej orkiestry dubrownickiej filharmonii. Kolejne Pięć opowieści Adriatyku stanowiące część suity Błyski na morzu napisał Rogowski pod koniec 1952 także dla miejskiej orkiestry z Dubrownika. Jest ponadto autorem siedmiu symfonii.

I na zakończenie interesujący cytat z jego dziennika, napisany kilka dni przed śmiercią: kompozytor musi być człowiekiem bogatym, musi mieć niańki do swoich dzieł, o których zapomina zaraz po napisaniu. Inaczej nic po nim nie pozostanie…

Żyje do śmierci w klasztorze św. Jakuba w Dubrowniku ze skromnej renty. Umiera 13 marca 1954 roku. Jest pochowany na miejscowym cmentarzu.
Leszek Wątróbski
Szczecin