To wspaniała książka, którą autor kieruje do pedagogów, socjologów, psychologów, naukowców w dziedzinie rodziny i teologii. Może ona również stanowić źródło wiedzy dla osób obracających się w środowisku osób starszych oraz dla tych, których problem starości już dotyczy.

        Co skłoniło autora do zgłębienia tego problemu? Ksiądz Norbert G. Pikuła już we wstępie zauważa, że starość starości nie jest równa. Jej obraz jest i był uzależniony od czasu i miejsca, w jakim żyjemy. Dzisiaj problemem wielu państw wysoko rozwiniętych stał się problem demograficzny i tempo życia. Społeczeństwa się starzeją, zatem zaczęto zauważać potrzebę dłuższej „eksploatacji” człowieka, opóźniając jego przejście na emeryturę. Tak rozwiązano problem ekonomiczny, zapomniano natomiast o problemach samego zainteresowanego, tj. starzejącego się człowieka, który nie nadąża za zmianami cywilizacyjnymi. Nie zwrócono również uwagi na jego lęki przed nowymi technologiami, słabszą kondycję psychofizyczną. Trudno zatem tak sfrustrowanemu człowiekowi znaleźć w takiej sytuacji sens życia. Autor na podstawie wnikliwej obserwacji, ankiet i badań poszukuje drogi, która może stanowić rozwiązanie wielu problemów wynikających ze starości oraz może ułatwić odnalezienie sensu życia nawet u jego kresu. W pierwszej części swojej pracy Autor zachęca czytelnika do refleksji na temat współczesnego funkcjonowania ludzi starszych. Inspiruje do myślenia o roli, jaką pełnią ludzie starsi w społeczeństwie, i tego, jak oni sami to zagadnienie postrzegają.

        Norbert G. Pikuła porusza wiele ciekawych tematów, między innymi: jak przygotować się i reagować na zmiany społeczne, jak radzić sobie z samotnością i osamotnieniem, jakie możliwości stwarza bycie aktywnym w społeczeństwie bez względu na wiek. Ukazuje również, jak odkryć sens życia w starości oraz jak odnaleźć radość i poczucie satysfakcji. Dużą rolę  w tym poszukiwaniu odgrywa wiara i edukacja.

        Autor przedstawia potrzeby psychiczne osoby dojrzalej oraz mówi, jak do nich podchodzić. Starość stanowi bowiem „nowy etap życia i konieczność przeformułowania wizji życia”. Dodatkowo starszy wiek stwarza liczne bariery, które mogą powodować utratę równowagi psychicznej i utratę sensu życia, co w konsekwencji prowadzi do negatywnego spojrzenia na otoczenie, a nawet samego siebie. By człowiek widział sens życia, musi czerpać satysfakcję z tego, co robi, i odczuwać swoją wartość bez względu na upływ czasu, ale tego musi się nauczyć.

        Tylko ciągły proces pracy nad sobą we wszystkich dziedzinach życia może wpłynąć pozytywnie na poczucie przez niego bezpieczeństwa. Świat, w którym przyszło mu żyć, niezmiernie różni się od tego, w którym się urodził. Dzięki edukacji nie będzie go przerażał, a wręcz przeciwnie, będzie stwarzał mu nowe możliwości. Edukacja zatem w starości odgrywa bardzo istotną rolę. Nie tylko daje nam wiedzę, ale również wpływa na nasz stan zdrowia.

        Niestety, w Polsce bardzo mały procent starszego pokolenia korzysta z możliwości ciągłej edukacji w porównaniu chociażby z Kanadą, gdzie grupa uczących się starszych ludzi jest znacznie większa. Edukacja musi być widziana nie tylko jako uzyskanie dyplomu w danej dziedzinie, ale również jako proces życiowy. „W człowieku istnieje ogromy potencjał, który można uruchomić i wykorzystać”. Można doskonalić ten potencjał, wyznaczać nowe cele i uczyć się o samym sobie.

    W drugiej części książki przedstawiono metodologiczne założenia badań własnych, by następnie przedstawić analizę tychże wyników i zapoznać czytelnika z uzyskanymi danymi. Autor skoncentrował się głównie na określeniu poczucia sensu życia starszych Polaków po 60. roku życia mieszkających na stałe w Polsce oraz w Kanadzie (Polonia kanadyjska). Na szczególną uwagę zasługują zaprezentowane wyniki badań. Norbert G. Pikuła dokonał w nich porównania poczucia sensu życia osób starszych z uwzględnieniem płci, miejsca zamieszkania, wartości, ku którym zmierza człowiek; analizy zrozumienia otoczenia, w którym żyje; jego zaangażowanie się w nurty życia społecznego; atrakcyjność życia w aspekcie przeżywanych wrażeń; możliwości tworzenia indywidualnego lub ogólnego oraz osiągnięcie wewnętrznej równowagi psychicznej i duchowej. Wśród uzyskanych wyników badań warto zauważyć, że osoby starsze z Polonii kanadyjskiej mają poczucie sensu życia zorientowane na przyszłość. Dotyczy to zarówno potrzeby poszukiwania sensu (otwartość na nowe wyzwania, aktywne poszukiwanie tego, co stanowić może o sensie życia), jak i poszukiwania życiowego celu, misji, znaczenia w życiu.

        Osoby żyjące w Polsce poczucie sensu życia uważają za spełnione, zakończone. Taka postawa rodzi wiele problemów związanych z tym, czym zapełnić pozostałą część życia. Podpowiedzią mogą być właśnie wyniki badań przeprowadzonych na Polakach mieszkających w Kanadzie. Dla nich bowiem dojrzały wiek, koniec aktywności zawodowej jest pojawieniem się nowych możliwości i nowych pomysłów na życie, których nie ogranicza ani dotychczasowe spełnienie, ani zbliżający się kres życia. Siłę do działania czerpią z dotychczasowych dokonań oraz z planów zorientowanych na przyszłość. Własną starość traktują jako naturalny, nieunikniony etap w życiu każdego człowieka, dostrzegając właściwie wyłącznie jego pozytywne aspekty. Samotność łączą z sensem życia, z jego głębią przejawiającą się głównie w relacjach do innych i do siebie oraz w kontakcie ze sztuką lub naturą czy działalnością społeczną lub charytatywną.

      Reasumując, można powiedzieć, że Autor dostrzeganie w życiu sensu uważa za siłą motywującą do aktywnego realizowania samego siebie. Niezależnie bowiem od stanu psychofizycznego, niezmiernie ważnym atutem życia człowieka jest odszukiwanie sensu tak w tym, co jest, jak i w tym, co będzie, w czasie obecnym, jak i przyszłym, w życiu ziemskim, jak i transcendentnym. Norbert G. Pikuła pisze, że „w pewnym momencie osoby starsze uświadamiają sobie, że życie doczesne jest tylko etapem w wędrówce ku chrześcijańskiej wieczności”.

        Po zapoznaniu się z książką z pewnością starość nas nie zaskoczy i przestaniemy obawiać się o niej mówić, pogodzimy się z tym, co nieuniknione, i wykorzystamy najlepiej jak potrafimy czas dany nam od Boga.

        Osoby zainteresowane mają możliwość jeszcze spotkać się z księdzem dr. hab. Norbertem G. Pikułą, profesorem UP, do 13 września w kościele Maksymiliana Kolbego w Mississaudze.                 

        Książkę można nabyć wysyłkowo pod adresem
http://www.impulsoficyna.com.pl/nowosci/poczucie-sensu-zycia-osob-starszych,1702.html