Czerniachowsk – to ponad 40-tys. miasto w obwodzie kaliningradzkim, położone 100 km na wschód od Kaliningradu. Miejscowość położona jest u ujścia rzeki Instrucz (Wystruć) do Pregoły, na trasie kolejowej Kaliningrad-Moskwa.
W roku 1336 Krzyżacy, na miejscu zdobytej pruskiej warowni Unsatrapis, wznieśli zamek nazwany Insterburg, z którego prowadzono dalsze akcje zbrojne przeciwko Litwie. Zamek był siedzibą komturii, a od roku 1347 prokuratora.
W czasie wojny trzynastoletniej w roku 1457 zamek zdobyli Polacy. U stóp zamku rozwinęła się osada, która w 1541 uzyskała prawo targu, a w roku 1583 prawa miejskie. W XVII wieku miasto podupadło (za sprawą licznych przemarszów wojsk i najazdów: szwedzkich, rosyjskich i tatarskich). W celu jego ożywienia, sprowadzono tam osadników z Litwy i Szwajcarii. W czasie wojny siedmioletniej, w latach 1758-1762, miasto było okupowane przez Rosjan, a po reformie administracyjnej Prus, w roku 1815, Insterburg stał się siedzibą powiatu. W drugiej połowie XIX wieku miasto stało się ważnym węzłem kolejowym. Krzyżowały się tam linie kolejowe Królewiec-Kowno i Tylża-Toruń oraz linia do Ełku. Dzięki dobrym połączeniom komunikacyjnym w mieście rozwinął się przemysł maszynowy, tekstylny i hutniczy. W roku 1885 miasto liczyło 20.914 mieszkańców, a w 1939 prawie 50.000.
W czasie I wojny światowej Insterburg był krótko pod okupacją rosyjską, lecz nie doznał większych zniszczeń. Po wojnie otwarto hipodrom, na którym odbywały się liczne zawody jeździeckie, również międzynarodowe. Na hipodromie tym trenowała m.in. niemiecka reprezentacja na igrzyska olimpijskie w Berlinie. W 1927 w mieście uruchomiono komunikację trolejbusową.
W czasie II wojny światowej, 27 lipca 1944, miasto stało się celem brytyjskiego nalotu bombowego, który wyrządził znaczne szkody. W styczniu roku 1945 miasto zostało zdobyte przez oddziały 3. Frontu Białoruskiego i włączone do obwodu kaliningradzkiego ZSRS.
W roku 1946 zmieniono nazwę miasta na Czerniachowsk, na cześć generała Iwana Czerniachowskiego, dowódcy sowieckiej ofensywy na Prusy Wschodnie, który zginął pod Pieniężnem/Melzakiem. Po wojnie do miasta napłynęli osadnicy, głównie z obwodu kurskiego w Rosji.
Początek Kościoła katolickiego na terenie obwodu kaliningradzkiego sięga historią ponad 1000 lat i jest związany z misją św. Wojciecha, który tam zginął, w roku 997, śmiercią męczeńską we wsi Święty Gaj, niedaleko dzisiejszego Pasłęka.
Na obszarze Czerniachowska chrześcijaństwo miało swój początek już w XIV wieku.
Obecny kościół św. Brunona, zbudowany w stylu gotyckim, wzniesiono w latach 1900-1902. Jego architektem był Fric Hajtman, który powtórzył projekt kościoła św. Katarzyny znajdujący się w Kętrzynie w Polsce. Kościół budował i pierwszym jego proboszczem był ks. Józef Woelk (1870-1936).
Konsekracja nowej świątyni odbyła się w roku 1912. Parafia szybko się rozwijała. W roku 1927 liczyła już ok. 1800 wiernych. Byli to głównie Niemcy i Polacy – żołnierze ówczesnej czynnej służby.
Kościół służył katolikom aż do końca drugiej wojny światowej. Ostatni proboszcz opuścił ją w roku 1944. W końcowym czasie wojny kościół służył jako wojskowy sanitariat, w którym pracowali kapłani jako sanitariusze. Po wojnie zamieniono kościół na magazyn sprzętu wojskowego, głównie odzieży i obuwia. W latach osiemdziesiątych kościół przekazano Cerkwi prawosławnej. Na przełomie lat 1991/1992 świątynia stała się salą koncertową i wystawienniczą. Kiedy w roku 1992 zarejestrowano oficjalnie wspólnotę katolicką w Czerniachowsku jako parafię św. Brunona, wierni rozpoczęli starania o zwrot kościoła, co stało się rok później.
W tym samym czasie abp Tadeusz Kondrusiewicz zaprosił ojców franciszkanów do pracy w nowej parafii. Od tego momentu – do dziś, trwa tam ciężka praca nad odnawianiem kościoła. Franciszkanie obsługują również parafię Zwiastowania Pańskiego w pobliskim Oziorsku. W każdą niedzielę i święta jest tam odprawiana Msza św. w języku polskim w "Domu Polskim" Wspólnoty Kultury Polskiej im. J. Kochanowskiego. Parafia składa się głównie z Polaków, którzy przyjechali tam z Kazachstanu.
Na parterze klasztoru w Czerniachowsku znajduje się "Franciszkańskie Centrum Charytatywne – Socjalna Pomoc Dzieciom". Przychodzi tam do 30 dzieci po szkole, głównie z biednych i rozbitych rodzin. Mogą tam zjeść spokojnie posiłek, którego w swoim domu nie mają, i spędzić swój wolny czas.
Leszek Wątróbski
Szczecin
