Ponad stu pedagogów z ponad 20 krajów przyjechało w końcu kwietnia do Ostródy na światowe spotkanie nauczycieli polonijnych z całego świata. Organizatorami tegorocznego zjazdu były: Stowarzyszenie "Wspólnota Polska", Ministerstwo Edukacji Narodowej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Kongres Polonii Amerykańskiej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Urząd Miasta Ostróda, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej oraz Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji. Patronat honorowy nad wydarzeniem objął marszałek województwa warmińsko-mazurskiego Jacek Protas.
W zjeździe, którego gospodarzem było ostródzkie Centrum Konferencyjno-Wypoczynkowe "Sarmatia", podobnie jak rok i dwa lata temu, uczestniczyli nauczyciele zaproszeni przez wiceprezesa Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" – Dariusza Piotra Bonisławskiego.
Tegoroczne spotkanie nauczycieli polonijnych poświęcone było jakości nauczania oraz tworzenia platformy współpracy i tworzenia, w ramach konkretnych działań projektowych, pomiędzy wszystkimi środowiskami "Wschodu", "Zachodu" i Polski. Spotkanie miało służyć również prezentacji dotychczasowych prac i planów przez instytucje zajmujące się oświatą polonijną. Specjalny partner imprezy – Kongres Polonii Amerykańskiej – zaprezentował działalność środowisk polonijnych w USA. Odbyły się także warsztaty projektowe przygotowane przez trenerów Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, których celem było praktyczne zapoznanie uczestników z istniejącymi programami finansowania współpracy międzynarodowej w zakresie edukacji.
W obradach uczestniczyli m.in.: podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Mirosław Sielatycki, naczelnik Wydziału ds. Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą w MSZ Mieczysław Sokołowski, marszałek województwa warmińsko-mazurskiego Jacek Protas, prezes Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" Longin Komołowski, dyrektor biura Zarządu Krajowego Iwona Borowska-Popławska oraz liczni przedstawiciele regionalnej i lokalnej administracji.
Z gości zagranicznych udział w zjeździe wzięli m.in.: Barbara Kubiczek z Centrum Pedagogicznego dla Polskiego Szkolnictwa Narodowościowego w Czeskim Cieszynie, Tadeusz A. Pilat – prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych, Jarosław Narkiewicz – poseł na Sejm Republiki Litwy, dr Jolanta Tatara z USA oraz dr Maria Małaśnicka-Miedzianogóra – prezes Nordyckiej Unii Oświaty Polonijnej. Pod nieobecność zapowiedzianej wcześniej prezes Haliny Subotowicz-Romanowej – referat dotyczący sytuacji w Rosji przedstawiła Irena Korol z Czernichowska, a Julia Sierkowa przedstawiła analizę dotyczącą oświaty polskiej na Ukrainie. Białoruś była reprezentowana przez prezes ZPB Andżelikę Orechwo. Spotkanie prowadził wiceprezes Stowarzyszenia Wspólnota Polska Dariusz Bonisławski.
W dyskusji merytorycznej na temat szans i zagrożeń oświaty polonijnej i polskiej za granicą zwracano uwagę na potrzebę podjęcia następujących działań: zrównanie w prawach szkolnictwa publicznego i niepublicznego, dotacje, status, świadectwa; podjęcie badań pedagogicznych dotyczących migracji uczniów, konstrukcja narzędzi diagnostycznych, transfer rezultatów badań do sfery polityki oświatowej państwa, i wreszcie na stworzenie kierunków uniwersyteckich przygotowujących do pracy w oświacie polskiej za granicą.
Absolwent takiego kierunku powinien dysponować rzetelną znajomością uwarunkowań kulturowych i społecznych krajów przyjmujących, a także mieć wiedzę i doświadczenie z dziedziny wielokulturowości i wielojęzyczności, oraz potrafić rozwiązywać problemy polskich dzieci w obcym systemie edukacyjnym w porozumieniu z lokalnymi władzami oświatowymi; ważne jest też umożliwienie uczniom szerokiego kontaktu z żywą kulturą i współczesnym językiem polskim oraz właściwy dobór treści w narodowych programach nauczania.
Na zakończenie obrad uczestnicy skierowali liczne postulaty do władz polskich i do Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" – m.in. w sprawie podjęcia rozmów bilateralnych oraz na szczeblu Komisji Europejskiej o zastosowaniu dyrektywy UE dotyczącej prawa dzieci migrujących pracowników do nauki języka ojczystego. Zaapelowali też o obronę praw polskiej mniejszości narodowej na Litwie.
Przedstawiciele środowisk polonijnych opowiedzieli się także za poszerzeniem oferty kursów metodycznych, prowadzonych do tej pory przez Polonijne Centrum Nauczycielskie (PCN) w Lublinie, oraz za podpisaniem umów dwustronnych z krajami UE dotyczących uznania kwalifikacji zawodowych nauczycieli polonijnych, które zdobywają w Polsce, zarówno w ramach studiów regularnych, jak i podyplomowych. Wypowiedzieli się przeciw ograniczeniom środków finansowych na pobyty edukacyjne dzieci i młodzieży w Polsce, a w szczególności na zloty młodzieży polonijnej. Organizacje ze Wschodu wystąpiły o zniesienie opłat za egzaminy i certyfikaty potwierdzające znajomość języka polskiego dla osób legitymujących się Kartą Polaka.
Nauczycieli polonijnych przyjął rektor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego prof. dr hab. Józef Górniewicz, który przedstawił inwestycje zrealizowane w ostatnich latach na uczelni – m.in. Regionalne Centrum Informatyczne, Centrum Akwakultury i Inżynierii Ekologicznej i nowe wydziały matematyki. Zachęcał ponadto młodzież polonijną do podejmowania studiów w Polsce.
W ramach imprez towarzyszących zjazdowi nauczyciele polonijni zostali zaproszeni na odbywającą się w Ostródzie galę finałową ogólnopolskiego konkursu tańca towarzyskiego dzieci i młodzieży z udziałem par polonijnych oraz odbyli rejs statkiem po Kanale Elbląsko-Ostródzkim i odwiedzili sanktuarium maryjne w Gietrzwałdzie.
Leszek Wątróbski
Szczecin
