„Iskry Boże” to, jak pisze autor we wstępie: „mała panorama ojczystej historii, szkicowana w ściśle określonej perspektywie: poprzez postaci świętych i błogosławionych Kościoła katolickiego. Dzieła życia ich wszystkich, a także przykłady męczeńskiej śmierci tak wielu, stanowią najlepsze, bo najbardziej wyraziste punkty orientacyjne i drogowskazy – bynajmniej nie wyłącznie w kwestiach indywidualnej moralności i pobożności, ale także w sprawach zgoła świeckich, geopolityki i makroekonomiki nie wyłączając. Jeśli mamy lepiej rozumieć, skąd przychodzimy, kim jesteśmy, jak wysoko możemy i powinniśmy mierzyć, to wypada nam ze szczególną pilnością odrabiać te lekcje, jakich nam udzielają właśnie oni”.
„Iskry Boże” to szeroki gościniec prowadzący przez historię Polski, w którym kamieniami milowymi są ułożone chronologicznie portrety polskich świętych i błogosławionych, zanurzone w wielowarstwowy kontekst historyczny. Tekst napisany jest żywą, wartką, giętką, piękną polszczyzną, w której rozległość wiedzy historycznej autora wspomaga kreślone przezeń sugestywne obrazy, a niezliczone informacje podane są w sposób ogromnie atrakcyjny.
Książka jest pięknie ilustrowana przez Jacka Widora. Jego liczne, kolorowe obrazy mają wielką wartość informacyjną i estetyczną. Towarzyszą głównemu tekstowi, dodając do niego portrety bohaterów książki, wiadomości o zdarzeniach, miejscach, ubiorach, uzbrojeniu, używanych kiedyś przedmiotach, a także klimaty i nastroje. Książka wydana jest z nadzwyczajną starannością przez znakomite wydawnictwo Prohibita w Warszawie, prowadzone przez Pawła Tobołę-Pertkiewicza i poruszające tematy, których próżno szukać w oficjalnej czy politycznie poprawnej literaturze.
„Świat według Brauna” to zapis rozmowy, w której Piotr Doerre i Krystian Kratiuk podsuwają tematy i stawiają pytania, a Grzegorz Braun na nie odpowiada i dzieli się swoimi przemyśleniami na temat wielu kluczowych problemów współczesności, sięgając niejednokrotnie w głąb historii Polski, Europy i świata, historii, którą zna znakomicie i porusza się ze swobodą po jej nawet najciemniejszych, a do tej pory niedoświetlonych, zakamarkach. Więcej, oświetla, wydobywa z tych zakamarków postaci i zdarzenia do tej pory albo nieznane, albo zakłamywane.
Interlokutorzy Grzegorza tak rekomendują książkę na rewersie okładki: „Nasza książka jest zapisem fascynującej rozmowy z wybitnym artystą, publicystą historycznym, człowiekiem o ogromnej wiedzy i szerokich horyzontach. Rozmowa z takim Autorem to sama przyjemność. Spotykamy się bowiem z kimś, kto na serio traktuje swą przynależność do Kościoła, jest konserwatystą i realnie patrzy na świat polityki. Kto naprawdę ma dużo do powiedzenia”.
Książka jest obszerna (ma 272 strony). Do głównego tekstu rozmowy dołączony jest uzupełniający ją dodatek zawierający trzy teksty pochodzące z „Polonia Christiana”: Propozycje, pogróżki i propozycje nie do odrzucenia. Z dziejów międzynarodowego „dialogu” z Polakami; Strategie zakłamania; oraz Za „dary reformacji” już dziękujemy.
W rozmowie stanowiącej główną część tomu poruszane są tematy z dziejów Polski, jak Czarna noc listopadowa (ta noc, to noc wybuchu Powstania Listopadowego 1830 r.) i współczesne, jak w rozdziale Rosja, Smoleńsk, Ukraina; ogólnokulturowe, jak w rozdziałach Idee i cywilizacja oraz Kościół. Generator cywilizacji. Są też niejako „firmowe” i programowe teksty Grzegorza Brauna: Kościół, szkoła, strzelnica i... mennica, oraz Powrót króla. Są także pytania o jego tradycje rodzinne, doświadczenia zawodowe i sprawy osobiste, ale ponieważ Grzegorz Braun jest osobą publiczną, więc również pytania o te sprawy prowokują odpowiedzi dotyczące problemów publicznych i ogólnych.
Trzecia książka Grzegorza Brauna, opublikowana niedawno, to fascynujący wywiad, który przeprowadził z nim Tomasz Grzegorz Stala. Ich rozmowa odsłania kulisy powstania znanego filmu Grzegorza Brauna o Lechu Wałęsie, „Plusy dodatnie, plusy ujemne”. Dowiadujemy się też o przygodach reżysera i jego ekipy w czasie realizacji filmu, śledzimy historię wieloletniego „zapisu”, jakim film został obłożony, oraz otrzymujemy informacje o reperkusjach, jakie wywołał. Książka zawiera, dodatkowo, reprodukcje dokumentów i wycinków prasowych związanych ze sprawą „Bolka” oraz historią filmu o „Bolku”. Całość uzupełnia kilkanaście rysunkowych, sugestywnych karykatur „Bolka” oraz przedruki dwóch ważnych tekstów dokumentalnych: Rozmowa Lecha Wałęsy ze Stanisławem Wałęsą oraz Rozmowa Lecha Wałęsy z pułkownikami. Książce towarzyszy płytka z filmem Grzegorza Brauna „Plusy dodatnie, plusy ujemne”. Zarówno w książce, jak w filmie cytowana jest i pokazana słynna scena darcia przez Lecha Wałęsę dokumentów dotyczących jego współpracy z reżimem komunistycznym. Znajdziemy też odniesienia do kolejnego filmu dokumentalnego Grzegorza Brauna, którego tytuł od razu wyjaśnia jego treść „TW ‘Bolek’”.
W bogatym dorobku reżyserskim Grzegorza Brauna znajduje się między innymi seria „Errata do Biografii”. Otóż film „Plusy dodatnie, plusy ujemne” jest niezbędną erratą do biografii byłego prezydenta Polski, a więcej, do historii Polski na przełomie XX i XXI wieku, na przełomie od zniewolenia w systemie sowieckim do samodzielnej wolności. Prawdziwość i autentyczność dokumentów wykorzystanych i zawartych w tym filmie zostały niedawno potwierdzone oficjalnie przez Instytut Pamięci Narodowej. Film Grzegorza Brauna, a także jego recepcja, w tym obowiązujący do dzisiaj zakaz wyświetlania go w Telewizji Polskiej, ukazują, jak trudne i bolesne były i są nadal te transformacje, jak wciąż niepełne.
Gorąco polecam te trzy, a także wszystkie inne, książki Grzegorza Brauna.
Jerzy Karwan