Opis Tadeusza Chróścielewskiego modlitwy generała po Bitwie Warszawskiej przed obrazem Matki Bożej w Mińsku Mazowieckim.

        „Po komunii św. generał Haller podszedł do ołtarza Matki Boskiej Anielskiej – tego na bocznym ołtarzu przy prawym transepcie. Ku zdumieniu towarzyszących mu wszedł na schodek, który służył kościelnemu do zapalania i gaszenia świec, po czym rozpiął mundur na piersiach, ściągnął przez szyję duży, ciężki ryngraf i zauważywszy wbity w ramię ołtarza wolny gwóźdź, zawiesił go na nim. A zawiesiwszy, zszedł ze schodka, ukląkł i pogrążył się w pełnej skupienia modlitwie. Nikt mu nie przeszkadzał, nie informował, że na przykład panowie z obcych misji czekają, są głodni, że trzeba iść do pustego pałacu na kolację. Zrobiło się tymczasem późno. Strzały na szosie siedleckiej zamilkły, a jeśli się jakiś rozległ, to na wysokości Jędrzejowa, może Kałuszyna?... Nikt mu nie przerywał. Odczuto, że w tej chwili między człowiekiem a Młodą Panią na płótnie coś się dzieje... Toczy się jakby dialog, jakby akt poświęcenia.”

        Po Bitwie Warszawskiej papież Benedykt XV przekazał gen. J. Hallerowi  medal  wybity  na pamiątkę kanonizowania  Joanny d’Arc.

        Innym obrazem charakteryzującym postać generała Józefa Hallera jest jego ojcowska troska o los swoich żołnierzy, przy których stał zawsze.  W okresie międzywojennym dwukrotnie odwiedził Stany Zjednoczone,  aby starać się o wsparcie materialne dla swoich byłych żołnierzy, których wojna uczyniła inwalidami, a którym zarówno rząd amerykański, jak i polski odmówił pomocy. Wtedy to powstało żołnierskie powiedzenie,  „Jak bieda doskwiera to się idzie do Hallera”.  

        Rok Hallera w przepiękny sposób złączył  się z obchodami 100- lecia założenia obozu Kościuszki w Niagara-on-the-Lake (1917). Ogłoszenie takiego roku zabiło  jak dzwon dla Polonii, stało się bowiem możliwością nie tylko przypomnienia ukochanego przez Polonię generała, ale także przypomnienia wkładu Polonii w odzyskanie przez Polskę niepodległości. Stało się wspaniałą okazją do  promowania osiągnięć Polonii i jej bezustannej pomocy dla rodaków w kraju poprzez całe lata historii.

        Dlatego też należy wspierać wszelkie inicjatywy, które uczynią ten rok szczególny dla Polonii. Jedną z nich jest ogłoszony przez The Polonia Canadian Institute for Historical Studies, a skierowany do szkół polonijnych i organizacji dziecięcych i młodzieżowych konkurs „Czyn Zbrojny Polonii Amerykańskiej w obrazie, wypracowaniu, wierszu i w piosence”.

        Niagara Historical Society Museum we współpracy z The Polonia Canadian Institute for Historical Studies  organizuje całoroczną wystawę zatytułowaną  „Kościuszko Camp: The Polish Army at Niagara Camp, 1917-1918”. Uroczyste otwarcie wystawy odbędzie się 11 listopada 2017 roku w Muzeum w Niagara-on -the -Lake.

        Pamiętajmy też o corocznej Pielgrzymce Polonii na cmentarz Hallerczyków do Niagara-on-the-Lake, która w tym roku odbędzie się w niedzielę, 11 czerwca, data ta powinna być zaznaczona już teraz w każdym polonijnym kalendarzu. Generał J. Haller dwukrotnie odwiedził wojskowy cmentarz w Niagara-on- the-Lake, oddając tym samym hołd  bohaterom Polonii.

        Wydarzenia w Niagara-on-the- Lake rzadko zajmują karty książek. Stosunkowo mało znane są one w Polsce i, co smutne,  nawet Polonia powoli zapomina o nich. Rok 2017, Rok Generała Hallera, rok wielkiego Polaka i katolika, rok 100. rocznicy Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej, stał się wspaniałą okazją, aby to zmienić.

Marta Juza-Jakubowska, Alicja Dębowska