Kontakty ze środowiskami naukowymi i akademickimi na całym świecie Fundacja zawdzięczała prof. Danucie Bieńkowskiej z Uniwersytetu w Toronto i prof. Adamowi Bromkemu z Uniwersytetu McMaster w Hamilton. Prof. Danuta Bieńkowska wybitnie przyczyniła się do utworzenia obecnego Programu Polonistyki na Uniwersytecie w Toronto, była znaną poetką i autorką licznych opracowań z literatury polskiej, a przede wszystkim należała do nielicznego grona akademików pochodzenia polskiego, którzy interesują się życiem polonijnym i biorą w nim aktywny udział.

        Po roku 1997 wykłady specjalne organizowaliśmy na Uniwersytecie w Toronto we współpracy z prof. Tamarą Trojanowską i Stowarzyszeniem Studentów Polskich. Dużym powodzeniem cieszyło się spotkanie z autorami książki „A Question of Honor” Lynne Olson i Stanleyem Cloudem. Ta książka o polskich lotnikach z Dywizjonu 303 została przetłumaczona na język polski i stała się światowym bestsellerem. Fundacja była również jednym ze sponsorów pobytu w Kanadzie znanego językoznawcy i postaci telewizyjnej, prof. Jerzego Miodka z Uniwersytetu we Wrocławiu, oraz znanego poety Wojciecha Wencla. W roku 2011 naszym gościem był prof. Mieczysław Biskupski z Uniwersytetu Stanu Connecticut w USA, który omówił, jak przedstawiano Polaków w filmach produkowanych w Hollywood w latach 1939–1945. Jego prelekcja pt. „Hollywood’s Portrayal of Poland” została sfilmowana przez Violettę Kardynał i Marcina Lewandowskiego, a fragmenty przedstawiono w programie TV Polonia.

        Oprócz akcji odczytowej Fundacja pomaga finansowo programom polonistyki na uniwersytetach kanadyjskich, szkołom polskim w Kanadzie i na terenach byłych republik Związku Sowieckiego. Fundacja im. Adama Mickiewicza w Kanadzie była wieloletnim sponsorem Katedry Historii Polski (Konstanty Reynert Chair of Polish Studies) na Uniwersytecie w Toronto oraz stałego lektoratu języka polskiego na Uniwersytecie McMaster w Hamilton, a obecnie popieramy utrzymanie lektoratu języka polskiego na Uniwersytecie w Ottawie. Od wielu lat patronujemy dynamicznie rozwijającemu się Programowi Polonistyki na Uniwersytecie w Toronto, który ma obecnie 16 kursów w języku polskim i angielskim i koordynowany jest przez prof. Tamarę Trojanowską. W roku 2014 postanowiliśmy utworzyć stały Fundusz im. Fundacji im. Adama Mickiewicza w Kanadzie na Uniwersytecie w Toronto, z którego dochód będzie przeznaczony na utrzymanie tego programu.

        Naszym głównym zadaniem w podtrzymywaniu języka polskiego w Kanadzie jest finansowanie nagród w Konkursie Pisemnym na Najlepsze Wypracowanie w Języku Polskim. Konkurs ten organizowany jest corocznie przez Związek Nauczycielstwa Polskiego w Kanadzie i bierze w nim udział ponad cztery tysiące uczniów ze szkół polskich w całej Kanadzie. W tym roku był to już 56. konkurs. Nagrodzone prace wykazują się dużą dojrzałością i publikowane są w prasie polonijnej. Nagrody konkursowe, chociaż niewysokie, sprawiają uczniom wiele radości. Nasza pomoc dla szkolnictwa polskiego poza granicami Kanady polegała na współpracy z Fundacją im. T. Goniewicza w Lublinie, która zakupuje i przekazuje książki dla szkół polskich na Ukrainie i Białorusi. Obecnie skupiamy się na pomocy finansowej dla Liceum Polonijnego im. św. Stanisława Kostki w Warszawie, w którym kształci się młodzież o polskich korzeniach pochodząca z Białorusi, Rosji, Mołdawii, Gruzji, Uzbekistanu czy Kazachstanu. Są to często potomkowie powstańców styczniowych z roku 1863, zesłańców i łagierników, którzy zostali wywiezieni na Syberię w czasie II wojny światowej. Młodzież pragnie się uczyć języka i kultury swoich przodków. Ostatnio Liceum przyjęło kilku uczniów z terenów Ukrainy zagrożonych wojną. Pomagamy również młodzieży harcerskiej w Kazachstanie poprzez organizację ZHP w Los Angeles.

        Każdego roku sponsorowaliśmy inicjatywy organizacji i osób prywatnych, których wyniki pracy były bardzo wymierne. Corocznie wspomagamy Bibliotekę Polską w Montrealu, która jest największą polską biblioteką w Kanadzie i której zbiory są dostępne dla wszystkich dzięki katalogowaniu książek w systemie Uniwersytetu McGill w Montrealu. Popieraliśmy aktywną działalność Federacji Polek w Kanadzie w zorganizowaniu wystawy “Polish Spirit” i koncertów młodych talentów. Bardzo ważna jest dla nas dokumentacja historii naszego osadnictwa w Kanadzie. Dzięki współpracy z Polsko-Kanadyjskim Instytutem Badawczym w Toronto powstało książkowe wydanie pamiętników emigrantów, które jest jednym z ważniejszych dokumentów o losach polskiego społeczeństwa w Kanadzie. Również z pełnym uznaniem popieramy produkcje filmowca Henryka Bartula, który obecnie pracuje nad trzecią częścią epopei filmowej o Kaszubach Ontaryjskich. W roku 2010 byliśmy jednym ze sponsorów III Konkursu Chopinowskiego w Kanadzie i śledziliśmy zmagania naszego kanadyjskiego laureata na konkursie w Warszawie. W roku 2014 w Regis College przy Uniwersytecie w Toronto odbyła się współsponsorowana przez nas premiera unikatowego filmu dokumentalnego o przeżyciach Mariana Kołodzieja, więźnia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz pt. „The Labirynth”.

Nasi stypendyści

        Do tej pory Fundacja im. Adama Mickiewicza przyznała kilkaset stypendiów dla młodzieży kanadyjskiej pochodzenia polskiego studiującej na uczelniach kanadyjskich i poza granicami Kanady. Stypendia są bezzwrotne, a ich wielkość zależy od postępów w nauce, zaangażowania społecznego i sytuacji materialnej rodziny studenta. Nasi studenci po ukończeniu studiów bardzo często osiągają sukcesy zawodowe. Dr med. Kinga Powers jest obecnie wybitnym chirurgiem na Uniwersytecie w Harvardzie, dr Edyta Szymczak wybitnym specjalistą w London w Ontario, a inni lekarze – byli stypendyści, są już znani w naszym środowisku. Nasz stypendysta dr Patryk Polec jest obecnie wykładowcą historii na Uniwersytecie w Ottawie. Dr Batholomew Paudyn po obronie doktoratu na Uniwersytecie Carleton w Ottawie jest jednym z bardzo cenionych specjalistów w zakresie finansów Unii Europejskiej i wykłada na uniwersytetach w Anglii. Wielu studentów Programu Polonistyki na Uniwersytecie w Toronto otrzymało stypendia od naszej Fundacji i po ukończeniu studiów zostali zaangażowani na stanowiska wykładowców literatury polskiej na uniwersytetach w Kanadzie i w USA. Jednym z nich jest prof. Łukasz Wodzyński. Nasi stypendyści uzdolnieni artystycznie robią kariery na świecie, i tak, Berenika Zakrzewska-Schmitz występuje na koncertach solowych w USA i w innych krajach, Przemysław Raczyński jest pierwszym klarnecistą w Filharmonii w Monterrey w Meksyku. Absolwenci nauk politycznych i politologii znajdują zatrudnienie w biurach posłów do parlamentu Kanady. Jesteśmy przekonani, że stypendia dla uzdolnionej młodzieży są najlepszą formą nagradzania i wychowania młodzieży dla większego prestiżu naszej polskiej społeczności w Kanadzie.

Nasi dobroczyńcy

        Od skromnej sumy 2500 dolarów 60 lat temu nasz stały fundusz powiększył się do sumy ok. 900 tysięcy dolarów, głównie dzięki zapisom testamentowym Kazimierza Dobrosielskiego, Kazimierza Zaborowskiego z Saskatchewan, Marii Tutkowskiej z Hamilton, Marii Bieniasz z Toronto, Józefa Bazylewicza, dr. Stanisława Mażewskiego z Toronto i Sabiny Boradyn z Hamilton. W roku 1998 utworzono Fundusz Włodzimierza i Stanisławy Tylkowskich, którego zadaniem jest pomoc dla Salonu Muzyki i Poezji w Toronto, potrzebującym polskim rodzinom z Kazachstanu i polskim szkołom na Białorusi i Ukrainie. W roku 2000 powstał przy naszej fundacji Fundusz Marii i Andrzeja Barszczewskich, którego celem jest pomoc dla młodzieży wymagającej specjalnej troski przy ośrodku katolickim w Częstochowie. W roku 2006 założono Fundusz Pamięci Narodowej Ryszarda i Anny Paudyn, który wspomaga publikacje i wydarzenia upamiętniające historię Polski, a przede wszystkim osiągnięcia oręża polskiego. Co roku Fundacja im. Adama Mickiewicza w Kanadzie ogłasza akcję zbiórkową na nasze cele. Duszą i motorem akcji była inżynier Barbara Panczakiewicz, a obecnie jej funkcję przejęła inżynier Elżbieta Kryńska. Zbiórka funduszy jest bardzo potrzebna, ponieważ dotacje zainwestowane konserwatywnie, ale w sposób zabezpieczony przez rząd federalny Kanady nie dają obecnie wysokiego zysku. Dlatego serdecznie dziękujemy wszystkim naszym ofiarodawcom za pomoc materialną i zrozumienie naszych celów.

Zarząd Fundacji:

        Po wieloletnich kadencjach Wojciecha Krajewskiego, Władysława Gertlera, Rudolfa Koglera i Krystyny Burskiej prezesem Fundacji im. Adama Mickiewicza w Kanadzie jest mecenas Ryszard Tyndorf. Wiceprezesem jest inżynier Krzysztof Raczyński. Funkcję dyrektora finansowego pełni obecnie młody ekonomista Adam Przygodzki. Paniom w zarządzie fundacji przypada, jak to często bywa, mrówcza codzienna praca, jak sekretarzowanie, zbiórka pieniędzy czy kontakty ze studentami. Czasami właśnie to od nich słyszymy lub otrzymujemy pocztą elektroniczną to słowo „dziękuję”, które daje dużą satysfakcję. Tak więc z okazji 60-lecia składam serdeczne podziękowania długoletnim członkom zarządu, paniom Krystynie Burskiej, Alinie Bieńkowskiej, Barbarze Panczakiewicz, Danucie Figiel, Elżbiecie Kryńskiej, Danucie Roszak, Zofii Śliwińskiej, Dorocie Polak, Magdalenie Tarnowskiej, Małgorzacie Martin, Krystynie Mularczyk oraz panom Ryszardowi Tyndorfowi, Krzysztofowi Raczyńskiemu i Adamowi Przygodzkiemu za ich bezinteresowną pracę dla naszej fundacji. Ostatnio weszła do zarządu fundacji dr Iwona Kirejczyk, której doświadczenie w pracy społecznej jest dla nas bardzo pomocne.

Z żałobnej karty

        Ze smutkiem przypominamy, że niedawno odeszła od nas dyrektor Kazimiera Budziak, która przez ponad 30 lat prowadziła księgowość naszej Fundacji. Była nie tylko bardzo dokładną i sumienną księgową, ale również wspaniałym człowiekiem i działaczką społeczną, na której zawsze można było polegać. Cześć Jej pamięci.

        To krótkie streszczenie naszej działalności nie obejmuje wielu projektów, inicjatyw, organizacji i osób indywidualnych, którym w miarę naszych możliwości pomagaliśmy w wydaniu książek, organizowaniu koncertów, czy w realizacji specjalnych wydarzeń. Mamy nadzieję, że nasza praca w utrzymywaniu kultury i języka polskiego w Kanadzie będzie trwała dalej.

Anna Alwast