Pielgrzymka do Niagara-on-the-Lake

Co roku w drugą niedzielę czerwca odbywa się pielgrzymka do historycznego miasteczka Niagara-on-the-Lake na uroczystości organizowane w rocznice Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej i Kanadyjskiej.

Historia tej pielgrzymki sięga czasów I wojny światowej. Już od roku 1914 trwała akcja rekrutująca młodych polskich chłopców, zamieszkałych na ziemi amerykańskiej i kanadyjskiej, którzy pragnęli przygotować się do walki o niepodległość Polski. W roku 1917 Kanada udzieliła kadrom Armii Polskiej w Ameryce Północnej miejsca na obóz szkoleniowy w Niagara-on-the-Lake. W obozie tym przeszkolono 23 000 młodych ochotników. Niestety, nie wszystkim młodym chłopcom dane było stanąć do walki. Szalejąca w roku 1918 grypa zabrała życie 41 rekrutów, z których 25, za zgodą władz kanadyjskich, zostało pochowanych w pobliżu centrum szkoleniowego w Niagara-on-the-Lake. Cmentarz ten stał się miejscem, gdzie co roku przybywają rodacy, aby nad grobami 25 młodych polskich żołnierzy oddać im hołd za gotowość do walki. W tym dniu oddaje się tam hołd wszystkim polskim żołnierzom poległym na wielu frontach świata, szczególnie żołnierzom Błękitnej Armii generała Józefa Hallera.

Na uroczystości 96. rocznicy, zorganizowane 9 czerwca 2013 przez Kongres Polonii Kanadyjskiej Okręg Niagara, przybyli przedstawiciele KPK, placówek dyplomatycznych RP w Kanadzie, organizacji polonijnych, weterani, harcerze, władze miejskie, Polonia, goście ze Stanów Zjednoczonych. Zaproszona była wnuczka jednego z rekrutów, odbywających tu szkolenie. 37-osobowa pielgrzymka przybyła z Polski. Niezliczone samochody zajmowały pobocza ulic.

Rozpoczęcie nastąpiło o godzinie 12.00 zbiórką i przeglądem oddziałów. Przy dźwiękach orkiestry Polskiej Placówki nr 418 Royal Canadian Legion w St. Catharines oddziały przemaszerowały na teren cmentarza, gdzie postawiony był ołtarz polowy. Odegrane zostały hymny narodowe, kanadyjski, amerykański i polski. Po podniesieniu flag nastąpiły powitania. Przewodniczącym pielgrzymki był prezes KPK Okręgu Niagara Jacek Kamiński. Program prowadził prezes KPK Okręgu Mississauga Stanisław Reitmeier.

Mszę św. z kazaniem koncelebrowali księża: o. Alfred Grzempa OMI, ks. Tadeusz Bocianowski z USA i ks. Marek Błażejczyk z Polski, który przywiódł 37-osobową pielgrzymkę. Śpiewał chór "Stokrotki".

Po Mszy św. przedstawieni zostali goście honorowi. Przemówienia wygłosili: Timothy Kuzina "Polish Falcons", Krzysztof Tomczak SWAP, Tomasz Bakalarz SPK, Halina Sandig ZHP Kanada. Po przemówieniach złożone zostały wieńce i kwiaty od kilkudziesięciu organizacji. Apel poległych wygłosił kpt. Mieczysław Lutczyk. Odegrany został na trąbce capstrzyk. Pluton honorowy 10th Battery RCA oddał trzykrotną salwę honorową.

Przy dźwiękach Orkiestry Polskiej Placówki nr 418 RCL nastąpił przemarsz do pomnika Nieznanego Żołnierza postawionego w centrum miasta. Ponownie odegrane zostały hymny narodowe i złożono dwa wieńce, od reprezentantów RP i Kongresu. Przemówienia wygłosili: przedstawiciel Polonii amerykańskiej prof. Kazimierz Braun, w imieniu ambasadora RP w Kanadzie konsul Grzegorz Jopkiewicz, prezes Kongresu Polonii Kanadyjskiej Teresa Berezowska. Końcowe uwagi wygłosił radny miejski Gary Zalepa i organizatorzy podziękowali uczestnikom. Jeszcze raz tego dnia odegrano capstrzyk i oddano salwę honorową. Powrót i rozwiązanie uroczystości nastąpiło na miejscu zbiórki o godz. 15.00.

Trwająca trzy godziny uroczystość była pełna splendoru i chwały. Nieprzebrane szeregi maszerujących, barwne flagi powiewające nad głowami, przeszywające ciszę salwy armatnie, patriotyczna homilia i przemówienia nie zostaną zapomniane.

Pogoda zachęcała do pozostania w tym malowniczym miasteczku z małymi sklepikami, restauracjami i świeżą zielenią.

Krystyna Sroczyńska - rzecznik prasowy KPK

W kościele anglikańskim z inicjatywy "kanadyjskich" kolegów odbył się też koncert z tej okazji, Elizabeth Ascher była oddana do końca ochotnikom z Obozu w NotLake aż do śmierci w 1941, to z tej okazji ten memoriał na jej cześć i żołnierzy z NotLake. Pani Ascher była związana właśnie z parafią St Marks.

W tym roku po raz pierwszy wystąpili rekonstruktorzy w historycznych mundurach Armii Hallera, którzy prowadzili tegoroczną paradę. Trzech harcerzy w mundurach II Korpusu Polskiego poprowadziło weteranów na czele ze sztandarem organizacji Drugiego Korpusu. Było to pierwsze publiczne wystąpienie Grupy Rekonstrukcji Historycznej MILLENIUM, którą p. Andrzej Kawka założył przy szczepie ZHR.

W tym roku został zorganizowany autobus do Not Lake z parkingu 71 Judson St. Etobicoke, siedziby Gminy 1 ZNPwK. (ak)

foto. Andrzej Kawka