Obecnie istnieją w Bułgarii dwie szkoły polskie: jedna w stolicy kraju – Sofii, i druga w Warnie. W Sofii jest to Szkolny Punkt Konsultacyjny im. Władysława III Warneńczyka przy ambasadzie RP, który podlega Ministerstwu Edukacji Narodowej, a zajęcia w nim koordynuje Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą w Warszawie. W Warnie natomiast jest to Szkolny Punkt Konsultacyjny im. Adama Mickiewicza. Szkoła Polska w Sofii powstała w roku 1975 i mimo wielu przeciwności losu od tego czasu niezmiennie spełnia ważną misję polegającą na edukacji dzieci rodzin polskich mieszkających w Bułgarii oraz rodzin z korzeniami polskimi. Szkoła polska w Sofii podtrzymuje ich tożsamość narodową i utrzymuje duchową więź Polonii bułgarskiej z krajem przodków. Uczniowie w ramach swoich zajęć poznają polską literaturę, historię, geografię, kulturę i obyczaje. Zdobywają też wiedzę, która pomaga im ukształtować swoją tożsamość i odnaleźć miejsce w społeczeństwie.
Szkoła zajmuje obecnie parter budynku należącego do ambasady RP w Sofii. Znajdują się w niej dobrze wyposażone gabinety: polonistyczny, historyczny, geograficzno-przyrodniczy oraz sala lekcyjna dla uczniów klas początkowych. W szkole działa biblioteka, której księgozbiór liczy blisko 5000 tomów. W niewielkiej galerii szkolnej urządzane są wystawy plastyczne, zaś w kuchni, podczas dużej przerwy, uczniowie mogą wypić herbatę i zjeść owoce.
Grono pedagogiczne organizuje w ciągu roku wiele ciekawych imprez. Uczniowie uczestniczą w licznych konkursach organizowanych przez instytucje polskie. Dzięki sponsorom szkolnym oraz projektom dofinansowania przygotowywanym przez szkołę zwycięzcy i finaliści otrzymują atrakcyjne nagrody.
W minionym roku szkolnym naukę w szkole polskiej w Sofii rozpoczęło 61 uczniów. Nauczanie odbywa się tam w: szkole podstawowej, gimnazjum i liceum ogólnokształcącym. Przedmioty nauczane w szkole to: język polski oraz wiedza o Polsce. Przedmiot wiedza o Polsce zawiera elementy historii Polski, wiedzy o społeczeństwie, przyrody i geografii Polski. Na mocy rozporządzenia ministra edukacji narodowej, z dnia 31 sierpnia 2010 roku, szkoła realizuje plan nauczania uzupełniającego. Szkoła polska w Sofii umożliwia dzieciom obywateli polskich, a w miarę możliwości także dzieciom osób nie będących obywatelami polskimi, naukę języka polskiego oraz wiedzy o Polsce. Kształcenie jest nieodpłatne. Uczniowie uiszczają jedynie opłaty na Komitet Rodzicielski w wysokości 35 lewów (ok. 70 zł) na semestr. Dzieci osób nie będących obywatelami polskimi płacą 15 euro na miesiąc.
Dzieci z rodzin wielodzietnych oraz o niskich dochodach zwalniane są z opłaty na Komitet Rodzicielski. W szkole odbywają się również dodatkowo lekcje religii prowadzone przez o. Bartłomieja Uliasza oraz objęte patronatem kierownictwa Polskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego im. Władysława Warneńczyka zajęcia edukacyjne dla dzieci najmłodszych, które prowadzi nauczycielka nauczania wczesnoszkolnego, Danuta Razmowa. Po ukończeniu roku szkolnego uczniowie otrzymują wydane przez MEN świadectwa, zaś uczniowie klasy III LO świadectwa ukończenia szkoły.
W szkole zatrudniona jest wykwalifikowana i doświadczona kadra pedagogiczna. Języka polskiego uczą: w szkole podstawowej – mgr Joanna Patuła oraz Danuta Razmowa, w gimnazjum – mgr Bożena Hristova, w liceum – mgr Danuta Najdenowa. Wiedzy o Polsce oraz historii Polski i wiedzy o społeczeństwie uczy mgr Dorota Fater, wiedzy o Polsce oraz geografii Polski i przyrody - mgr Bożena Hristova. Bibliotekę szkolną prowadzi mgr Joanna Patuła. W sekretariacie szkolnym pracuje referent Wiesława Kumiega-Wataszka.
O czystość i dobrą atmosferę w szkole dba Barbara Piątek-Dymitrow. Nad całością czuwa kierownik szkoły mgr Danuta Najdenowa.
Dużą pomoc okazują szkole także rodzice – z Radą Rodziców na czele. Jej aktualny skład to: Jolanta Lesidreńska – przewodnicząca, Beata Solarz-Kostow – zastępca, Iwona Alsokar – skarbnik. Szkolny Punkt Konsultacyjny przy Ambasadzie RP w Sofii od lat współpracuje z polskimi instytucjami działającymi w Sofii: z Ambasadą i Konsulatem RP w Sofii, Polskim Stowarzyszeniem Kulturalno-Oświatowym im. Wł. Warneńczyka i polską parafią katolicką. Druga polska placówka oświatowa w Bułgarii to Szkolny Punkt Konsultacyjny im. Adama Mickiewicza przy Ambasadzie RP w Sofii z Siedzibą w Warnie. Powstała jesienią 1997 roku z inicjatywy tamtejszych rodziców, w ciągu zaledwie dziesięciu tygodni. Kilka miesięcy wcześniej przeprowadzane były w Sofii egzaminy na studia wyższe do Polski – opowiadała mi Aleksandra Drużyłowska-Tenewa – kierowniczka szkoły. Uczestniczyły w nich także nasze dzieci polonijne. Po ukończonych egzaminach ich rodzice wystąpili z propozycją, aby także u nas, w Warnie, założyć podobną szkołę polonijną.
Dziś polska szkoła w Warnie, jest placówką wyjątkową, chwaloną i dostrzeganą w mieście pośród innych szkół tego typu. Polska szkoła współpracuje też ze wszystkimi chętnymi – m.in. polonijną szkołą Adama Małysza i Fundacją "Semper Polonia", które pomagają jej w zdobyciu sprzętu sportowego. Szkoła ma też podpisaną umowę z polską parafią, której wypożycza sprzęt, a ona udostępnia jej salę do zajęć sportowych. Wspólnie też z parafią organizuje zawody w hokeju na parkiecie pomiędzy młodzieżą parafialną i uczniami szkoły.
Kadrę nauczycielską dobierałam sama – kontynuowała Aleksandra Drużyłowska-Tenewa – na zasadzie, że każdego przedmiotu uczyć powinien nauczyciel, który jest do niego dobrze przygotowany. Wszystkich też nauczycieli znałam wcześniej osobiście, albo z miejsca pracy, albo z uniwersytetu, albo z naszych spotkań polonijnych. Wszyscy nasi nauczyciele obiecali, że to będzie dla nich nie tylko praca, ale i misja.
W szkole w Warnie uczą: mgr Urszula Janota-Christow – języka polskiego, mgr Elżbieta Sroczyk-Peew – języka polskiego (klasy I-III szkoły podstawowej), mgr Miłka Wrangowa – historii Polski i wiadomości o społeczeństwie, i mgr Anna Stanewa – geografii Polski.
Dzieci z Warny uczą się według programu uzupełniającego, chodząc w ciągu tygodnia do szkół bułgarskich. Do szkoły przychodzą tylko w końcu tygodnia na zajęcia z języka polskiego, historii i geografii Polski. Po ukończeniu też każdej klasy otrzymują polskie świadectwo plus bułgarskie. Polskie świadectwo jest honorowane w Polsce.
Szkoła współpracuje z szeregiem polskich i bułgarskich instytucji. Uczestniczy aktywnie w projektach i konkursach, organizuje uroczystości, obchody, wycieczki. Chętnym proponowane są konsultacje, pozwalające wyrównać braki i przygotować do rozpoczęcia studiów w Polsce. Ważnym elementem życia szkoły jest kształtowanie postaw patriotycznych i obywatelskich oraz kultywowanie polskich tradycji. Nowoczesny wystrój, ciepła atmosfera, dużo pracy i wspólna zabawa składają się na jedyny w swoim rodzaju klimat szkoły.
Tekst i zdjęcia
Leszek Wątróbski
