Pierwsza wzmianka źródłowa na temat ziemi lubawskiej, o istnieniu grodu w Lubawie, pochodzi z 1216 r. Wzmianka ta jest w dokumencie papieża Innocentego III z 18 I 1216 r., w którym biskupowi pruskiemu Chrystianowi papież potwierdził posiadanie ziemi lubawskiej jako darowizny od nowo nawróconego Prusa o imieniu Suwabuno. W 1257 r. Lubawa i okolice zostały własnością biskupów chełmińskich, co spowodowało rozkwit miasta. Biskupi wybudowali zamek, będący ich rezydencją, co podniosło Lubawę, jako centrum o charakterze miejskim i obronnym.
W 1440 r. Lubawa przystąpiła do Związku Pruskiego walczącego przeciw zakonowi krzyżackiemu. Pokój toruński w 1446 r. Lubawę i okolice włącza do Polski, ten stan polityczny trwa do I rozbioru Polski 1772 r., w wyniku którego Lubawę i okolice zajmują Prusy. Traktaty tylżyckie z 7 II 1807 r. włączają ziemie lubawskie do Księstwa Warszawskiego. Mimo napływu ludności niemieckiej i ciągłej germanizacji, ziemia lubawska zachowała swój specyficzny charakter polski. Ziemia lubawska w czasie powstania 1863 r. utworzyła tzw. kompanię lubawską. Lubawa przeżywa ponowny rozkwit w drugiej połowie XIX wieku. Powstają polskie instytucje gospodarcze, jak: Towarzystwo Rolnicze, Bank Ludowy, oraz społeczno-kulturalne Stowarzyszenie „Wiara” i Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, następuje silny rozwój szkolnictwa. Koniec I wojny światowej oraz traktat wersalski przyłącza powiat lubawski do Polski. 19 I 1920 r. oddziały polskie z armii generała Józefa Hallera wkraczają do Lubawy. Lubawiacy entuzjastycznie witają żołnierzy polskich. Następuje nowy etap w rozwoju gospodarczym, kulturowym i politycznym powiatu lubawskiego.
Dalsza część artykułu dostępna po wykupieniu subskrypcji. Kup tutaj!
