Nie ma cudów – żaden doradca finansowy nie jest w stanie w istotny sposób zmienić toku naszego życia. Może je nieco ułatwić i doradzić, jak uniknąć pewnych niepotrzebnych kłopotów, ale nie ma żadnego wpływu na nasze losy, na to, co się z nami dzieje. Jeśli los czy inny decydent zamierza dokuczyć nam jakimś niefinansowym nieszczęściem – nie ma na to rady. A przynajmniej – nie w zakresie finansów.
W zakresie tym jednak są możliwości złagodzenia skutków krzywego uśmiechu fortuny.

Już wiele lat temu słynny kardiolog dr Bernard, który wpisał się do historii medycyny pierwszym przeszczepem serca, stwierdził, że wraz z rozwojem medycyny i opieki nad chorymi rośnie liczba sukcesów medycznych i szczęśliwie zakończonych (z medycznego punktu widzenia) kuracji, ale zarazem rośnie wskaźnik chorych, którzy po powrocie do zdrowia zmagają się z całym szeregiem innych problemów, natury finansowej. Długotrwała, ciężka choroba rujnuje zazwyczaj stan rodzinnych finansów. Może by więc znaleźć i na to jakieś lekarstwo?

Stąd wzięła się koncepcja ubezpieczeń od chorób krytycznych. Za stosunkowo niewysoką składkę, firmy ubezpieczeniowe oferują polisy warte kilkadziesiąt tysięcy dolarów wypłacanych w chwili, gdy specjaliści medycyny uznają, że klienta spotkało fatalne nieszczęście i zapadł na jedną z szeregu zagrażających życiu chorób. Lista chorób objętych takim ubezpieczeniem jest wyczerpująca. A na pierwszym miejscu znalazły się oczywiście wszelkie odmiany budzącej największe obawy dolegliwości, czyli raka.

Polisy ubezpieczenia od chorób krytycznych cieszą się taką popularnością, że firmy ubezpieczeniowe opracowały kolejny produkt – nieco tańsze polisy uwzględniające tylko jedną z chorób krytycznych, które powodują zgon około 90 procent mieszkańców Kanady, a mianowicie: raka.
Rak może dotknąć każdego bez wyjątku – młodych i starych, kobiety i dzieci. Chorowitych i w pełni zdrowia. Nie można się przed tą chorobą zabezpieczyć. Można natomiast ubezpieczyć się od tragicznych niekiedy finansowych konsekwencji takiego nieszczęścia.

Polisy Cancer Guard mogą opiewać nawet na sumę 100 tysięcy dolarów. W przypadku diagnozy raka, pacjent, który dysponuje taką polisą, otrzymuje przewidzianą w niej sumę, z którą może zrobić, co zechce. Może sfinansować rozmaite alternatywne lub eksperymentalne i stąd kosztowne kuracje. Może spłacić ciążące na rodzinie zobowiązania finansowe. Może pokryć koszty nieoczekiwanych wydatków, a może wreszcie złagodzić swe cierpienia w dowolny inny sposób – jak chociażby realizując odkładane dotychczas niespełnione marzenia.

Rak jest najpoważniejszą przyczyną zgonów w Kanadzie. Zabiera ofiary częściej niż choroby serca i krążenia. Statystycy twierdzą, że około 40 proc. mieszkańców kraju otrzyma kiedyś w życiu diagnozę raka. Każdego dnia te przerażające słowa słyszy ponad 500 osób w Kanadzie.
A jednocześnie – ponad 60 procent osób, które usłyszały od lekarza taką diagnozę, przeżywa pojedynek z tą chorobą. Polisy Cancer Guard pomagają w walce z tym trudnym i jakże często paraliżującym strachem. Przynajmniej o jedną sprawę, o finanse rodziny, nie trzeba się martwić.

Coraz częściej dają się słyszeć ostrzeżenia, iż młodzi ludzie mają za mało wiedzy o sprawach finansowych, by radzić sobie bezpiecznie i bez niepotrzebnych strat na coraz bardziej skomplikowanym rynku pieniężnym. Mówi się już nawet o wprowadzeniu odpowiednich lekcji w szkołach, by młodzi ludzie, wkraczający w życie dorosłe i zawodowe, niepotrzebnie nie tracili ciężko zarobionych pieniędzy. Oto dziesięć podstawowych rad, jakie należałoby przekazać zaczynającym drogę do zamożności młodym ludziom.

Naucz się jak działają karty kredytowe. To wspaniały wynalazek, który może jednak – twoim kosztem – wzbogacić wielkie banki i instytucje finansowe o astronomiczny majątek, którego potem będziesz musiał domagać się w ramach ruchu "Occupy Toronto".

Korzystaj ze zniżek. Właśnie młodym klientom handlowcy i instytucje finansowe oferują różnego rodzaju ulgi. Nie bagatelizuj ich – grosz do grosza itp. O ileż łatwiej zaoszczędzić na bilet do torontońskiej opery, jeśli przyjdzie zań zapłacić ulgową cenę. A słychać tak samo.

Ostrożnie z czynszem. Każdy chciałby mieszkać luksusowo i w centrum. Ale czynsz czy spłaty pożyczki hipotecznej nie powinny przekraczać 40 proc. dochodów. Przepisy o wynajmie utrudniają oszczędność, gdy okaże się, że wstępne oceny stanu finansów były zbyt optymistyczne.

Naucz się prowadzić domowy budżet. To niby oczywiste, ale prosta matematyka (dochody minus obowiązkowe opłaty) wykaże w każdym niemal przypadku, że na wydatki okazjonalne masz mniej, niż ci się wydawało.

Odłóż coś "na czarną godzinę". Nie ma tak na świecie, by kogoś ominęły nieoczekiwane wypadki. A szukanie w takiej sytuacji nagłego dopływu gotówki kończy się z reguły koniecznością uiszczenia dodatkowych opłat i poniesienia zbędnych kosztów. Po co, na twoich kłopotach, mają zarobić inni?

Drobne wydatki sumują się w poważne koszty. Nawet kilka dolarów wyrzuconych "z fantazją", ale niemal codziennie, będzie cię łącznie kosztowało poważne sumy. Tak jak drobne oszczędności sumują się po pewnym czasie w poważne zasoby, tak i drobne wydatki mają tendencję do przekształcania się w finansowy nokaut.

Nie płać za zbędną wygodę. Podręcznikowym przykładem jest tu opłata za korzystanie z bankomatu innego banku niż ten, w którym prowadzisz rachunek, lub z tzw. "białych" bankomatów. Raz jeszcze drobne, aczkolwiek zbędne wydatki sumują się w poważne koszty, gdy to zliczyć miesięcznie. A czy naprawdę warto zaoszczędzić 10 minut spaceru i wyjmować pieniądze ze swojego konta w nie swoim banku?
Ostrożnie z automatycznym ściąganiem opłat z konta bankowego. Wiele instytucji (jak na przykład kluby "fitness") lubi wpisać swoich klientów na listę automatycznego regulowania opłat członkowskich. Takie pieniądze wydaje się bardzo łatwo. Sprawdź jednak, ile to w sumie wychodzi, jeśli dodać wszystkie takie opłaty w miesiącu.

Nie łącz kont pary. Młodość i uczucie to poważne zagrożenie, także finansowe. A wyplątać się z takich tarapatów – gdy okaże się jednak, że to nie było to, o co nam w życiu chodzi – jest wyjątkowo trudno. A ewentualne rozstanie będzie o wiele łagodniejsze, jeśli nie będzie do rozpatrzenia spraw finansowych.

Zaplanuj dalszą przyszłość, aż do emerytury. Wszyscy żyjemy z optymizmem w sercu, ale bywa w życiu różnie. Im wcześniej zaczniesz o tym myśleć, tym lepsze będą wyniki.

Zacznijcie, młodzi czytelnicy, myśleć o tym od pierwszego dnia Nowego Roku.
Wszystkiego Najlepszego!

Historia – wbrew pozorom – może także przydać się w sprawach finansowych. A przynajmniej – historia cen akcji przedsiębiorstw na giełdzie. Tak przynajmniej twierdzi dyrektor amerykańskiej firmy doradców finansowych Charles Nenner Research. Jego firma zajmuje się analizowaniem sytuacji finansowej poszczególnych firm, prognozowaniem dalszego rozwoju sytuacji na zamówienie konkretnego klienta, oraz sugerowaniem – kupuj, trzymaj lub sprzedaj.

Jak twierdzi David Gurwitz, rewelacje o sukcesach lub przewidywanych sukcesach poszczególnych przedsiębiorstw mają oczywiście duże znaczenie, ale niezależnie od wzrostu i spadku cen akcji, wywołanych tymi informacjami, ceny te są także kształtowane prostym (w założeniu) mechanizmem cyklicznym. Każda firma ma swoje wzloty i upadki i towarzyszy im odpowiedni wzrost lub spadek ceny akcji na giełdzie.
Firma Charles Nenner Research powstała w 2001 roku i działa nadal z powodzeniem, więc coś w tym musi być. Jej założyciel spędził kilka lat, pracując jako analityk giełdowy dla wielkiej firmy Goldman Sachs. By w końcu przejść "na swoje" z kapitałem ogromnej ilości danych statystycznych. Gromadząc te dane i analizując je, doszedł do wniosku, iż cykle wzrostu i spadku cen akcji istnieją niezależnie od wszelkich innych czynników kształtujących sukces lub straty przedsiębiorstw. O dochodach firm i atrakcyjności ich propozycji giełdowych decyduje historia firmy.
Podstawowym przedmiotem analizy specjalistów CNR jest cena akcji danego przedsiębiorstwa. Specjalnie przeszkoleni matematycy opracowują następnie wyliczalny model dla każdego przypadku.
Najpoważniejszym problemem jest odpowiednia ilość informacji stanowiących podstawę do wyliczeń. "Nie da się w tej chwili wyliczyć cyklu wartości akcji dla firmy Facebook" – wyjaśnia David Gurwitz. – "Jest ona na rynku za krótko".
Na tym jednak nie koniec – byłoby to zbyt proste. Wstępne wyniki analizy należy następnie uzupełnić o wykresy celu, jaki klient chce osiągnąć przy pomocy danych akcji. Na ocenę wpływa więc nie tylko działanie przedsiębiorstwa, ale i zamiary właściciela akcji.
Wreszcie obraz należy uzupełnić o całą serię wyliczeń o charakterze czysto technicznym. Jak się łatwo zorientować bez niczyich sugestii, firma Charles Nenner nie jest skłonna ujawniać publicznie rodzaju ani zakresu tych wyliczeń.
A czy to się sprawdza? Charles Nenner Research zasugerował swoim klientom na początku września, iż u szczytu cyklu znajduje się znany producent elektroniki Apple Inc. Cena akcji firmy w owej chwili wahała się w granicach 700 dolarów. Dzisiaj można je kupić za 553 dolary od akcji.
Za szczegółowe analizy trzeba oczywiście zapłacić amerykańskiej firmie. Bezpłatnie, David Gurwitz sugeruje amatorom inwestowania na giełdzie, by liczyli na wzrost cen papierów wartościowych związanych z gospodarką Chin.

Trudno orzec, dlaczego Polacy (przynajmniej tu, w Kanadzie) często nie mają sympatii do funduszy powierniczych. Ten holenderski wynalazek (encyklopedie przypisują pomysł utworzenia pierwszego funduszu powierniczego holenderskiemu kupcowi w 1774 roku) spopularyzował się następnie w Europie, ale naprawdę o jego rozwoju można mówić od lat 20. ubiegłego stulecia na terenie Stanów Zjednoczonych. Dzisiaj, "mutual funds" to gigantyczny rynek papierów wartościowych, miliardy dolarów w inwestycjach i źródło zabezpieczenia finansowego dla milionów drobnych inwestorów.

A ja, mówiąc o funduszach, słyszę od ewentualnych klientów, że wolą sami obracać swoimi oszczędnościami i unikać płacenia administratorowi funduszu niewielkiej opłaty MER za jego pracę. Cóż, można i tak…
Jeden z najciekawszych rodzajów funduszu to tzw. fundusz zrównoważony (balanced fund). Na jego pakiet składają się zarówno akcje przedsiębiorstw, jak i obligacje. A więc – pozwala na zarobek, gdy indeksy giełdowe idą w górę, oraz stanowi swoiste zabezpieczenie dla oszczędności inwestora, gdy rynek finansowy przechodzi okres trudności i spadku wartości akcji.
System działa. Jak wynika z danych statystycznych, w okresie 10 lat do końca września 2012, kanadyjskie zbalansowane fundusze osiągnęły zaskakująco korzystny wynik przeciętnego dochodu rocznego w wysokości 5,25 proc. Było to oczywiście mniej niż przeciętna wartość wzrostu ceny funduszy opartych wyłącznie na akcjach przedsiębiorstw, które odnotowały w tym okresie przeciętny dochód w granicach 7,12 proc. Z drugiej jednak strony – coś trzeba zapłacić za owe zabezpieczenie na wypadek "przejściowych trudności". Taka była tu cena za uniknięcie katastrofy w okresie dramatycznego spadku cen funduszy akcyjnych w latach 2001-2001 oraz w katastrofie 2008 roku.
Dodatkową zaletą takich funduszy jest możliwość stopniowego modyfikowania składu, czyli proporcji środków zainwestowanych w akcje do środków zainwestowanych w obligacje. Większość funduszy zaczyna od 60 proc. pieniędzy wkładanych w akcje przedsiębiorstw, a 40 proc. – w obligacje (bonds). W miarę zbliżania się momentu, gdy ostatecznie chcemy wyjąć nasze pieniądze z rynku i zamienić na stały dochód emerytalny, proporcja ta może być modyfikowana w kierunku większego wkładu w obligacje. Wartość przychodu zmniejsza się, ale rośnie bezpieczeństwo inwestycji. A im starszy inwestor, tym mniej musi zostawić sobie czasu na odrobienie strat w przypadku ewentualnej rynkowej katastrofy.
W obecnej sytuacji na rynkach finansowych, dochody z obligacji są nikłe – w granicach dwóch – trzech procent. Można więc, a raczej trzeba zmniejszyć wkład obligacji w kompozycję funduszu i liczyć na dochody z akcji. Ale i to zmieni się w najbliższych latach i można będzie wrócić do sprawdzonej strategii.
Tak czy inaczej – fundusze to skuteczna metoda pomnażania swoich zasobów finansowych. Z kalkulacji firmy doradców finansowych Exponent Investment Management Inc. w Ottawie wynika, że 100 tysięcy dolarów starannie inwestowane w zrównoważone fundusze powiernicze da po dwudziestu latach wartość inwestycji w granicach 386 tysięcy dolarów. A to już całkiem przyzwoita sumka.
Tyle, że trzeba nauczyć się ufności wobec doradców finansowych i wyzbyć się uprzedzeń rodem z całkiem innej epoki w innym świecie.