Z dr. Rafałem Augustyniakiem, młodym polskim biochemikiem pracującym na stażu na Uniwersytecie Torontońskim rozmawia Andrzej Kumor

– Co jest Twoją pasją?

– Nie ma jednej. Myślę, że są trzy. Jedna to chemia, czy nauka bardziej ogólnie, drugą są góry, no i gitara.

– Ta główna, z której żyjesz, to chemia?

– Tak.

– Jak to się zaczęło, kiedy wiedziałeś, że to jest to, czym się będziesz zajmował w życiu?

– Zaczęło się bardzo wcześnie, w szkole podstawowej, w zasadzie na pierwsze lekcji chemii, kiedy dowiedziałem się, co to jest chemia. Miałem pomysł, że muszę sobie w domu zorganizować laboratorium chemiczne. Po pierwszej lekcji chemii wróciłem do domu i powiedziałem rodzicom, że będę miał takie laboratorium. No i pierwsza odpowiedź, to było że nie, no coś ty, przecież...

– To wylatuje w powietrze.

– Tak, dokładnie. Chemia to są wybuchy, spalisz nam mieszkanie. No trudno. Po chwili refleksji rodzice stwierdzili, że lepiej mu pozwolić, bo tak to się gdzieś będzie chował w szafie, pod łóżkiem i rzeczywiście nie będziemy wiedzieli, kiedy to wyleci w powietrze. A jak będzie jawnie, to będziemy mieć większą kontrolę.
Więc rodzice się zgodzili i kilka dni później miałem pierwszą menzurkę, kolbkę, probówkę i stojaczek, no i jakieś pierwsze kolorowe substancje, które mogłem sobie przelewać.

– Gdzie to było?

– W Warszawie.W bloku.

– Powiedz, jak to się dzieje – pracowałeś przez długi czas w Paryżu – że młody człowiek, który nie ma 30 lat, wyjeżdża sobie ot tak na zagraniczne stypendium. Gdzie studiowałeś?

– Na Akademii Medycznej, teraz po zmianie nazwy jest to Warszawski Uniwersytet Medyczny.Miałem szczęście do ludzi, którzy zarażali mnie pasją. Na początku to była właśnie pani w szkole podstawowej, pani od chemii, później w liceum, kiedy to zainteresowanie nie zostało stłumione, tylko raczej rozbudzone przez chemika. Na studiach też miałem szczęście spotkać jedną panią profesor, która właśnie podchwyciła mój pomysł, że jak się jest młodym, to warto gdzieś pojeździć, zobaczyć, jak to jest na świecie, i pomogła mi nawiązać kontakty z laboratorium we Francji w Orleanie. Ja z kolei znalazłem ofertę stypendialną ambasady francuskiej w Warszawie i razem z panią profesor udało nam się przygotować solidną teczuszkę i dostać stypendium.

– Znałeś francuski?

– Uczyłem się, już gdy ten pomysł dojrzewał, w Warszawie chodziłem na zwykły kurs francuskiego. Początki we Francji były jednak bez płynnej znajomości języka.

– Po angielsku?

– Starałem się po francusku, Francuzi doceniają, że mówi się w ich języku. Wiadomo, jak to wychodzi na początku. Rzeczywiście to było docenione zarówno przez sekretarki w nowym laboratorium, jak i przez profesorów, którzy widzieli, że rzeczywiście, ktoś przyjeżdża z Polski i stara się mówić po francusku, a nie tak po prostu po angielsku, zwłaszcza że sami do angielskiego nie pałali miłością. Tak że było to ciepło przyjęte.

– Byłeś tam aż przez pięć lat, dostałeś kolejne stypendium?

– Miałem rok na zrobienie pracy magisterskiej w Orleanie, którą potem przywiozłem to do Polski, obroniłem, ale podczas tego roku właśnie zrodził się pomysł, dlaczego by nie pójść na doktorat.
No i tu kolejny profesor na mojej drodze, też pasjonat, z którym zresztą mam kontakt do dzisiaj, mówił, że skoro udało ci się dostać to stypendium, dlaczego miałbyś nie dostać kolejnego; jesteś Polakiem, widać, że jesteś mobilny, tutaj lubią takich ludzi. I rzeczywiście, udało się, znalazłem miejsce w Paryżu na kolejne cztery lata.

– Czym się zajmujesz, czym żyjesz, gdzie jest ta Twoja pasja w chemii?

– W zasadzie to nie jest czysta chemia, ponieważ studiowałem na wydziale farmacji w Warszawie, a to jest taka dziedzina, która łączy sporo wiedzy z dziedziny biologii, chemii, fizyki i matematyki. Bo w zasadzie, żeby zrozumieć, jak funkcjonuje żywy organizm, to jednak tych kilka dyscyplin naukowych trzeba połączyć.
Także to, czym się zajmuję w tej chwili, i w zasadzie od początku mojej działalności naukowej, czyli od tego wyjazdu do Orleanu, potem przez doktorat w Paryżu i teraz tutaj, w Toronto, jest poznawanie budowy cząsteczek chemicznych, które budują organizmy żywe, to są głównie białka, przy pomocy metod fizycznych.
Te cząsteczki są za małe, żeby je dostrzec gołym okiem, tak że trzeba stosować różne sztuczki i te sztuczki to są właśnie metody fizyczne, które pozwalają nam tę budowę na poziomie atomowym odkryć.
Na podstawie tej budowy wnioskujemy o różnych właściwościach białek. A te właściwości odpowiadają za pojawianie się różnych chorób, czyli takich zjawisk, które mogą się przełożyć na jakiś zysk...

– Jesteś teraz stypendystą Uniwersytetu Torontońskiego?

– Po prostu jestem zatrudniony jako pracownik uniwersytetu.

– Gdzie masz zajęcia, co robisz?

– Nie mam zajęć dydaktycznych, zajmuję się pracą czysto naukową w dwóch miejscach. Pierwszym jest Wydział Genetyki Molekularnej Uniwersytetu w Toronto, a drugie to szpital Sick Kids.
W szpitalu jest laboratorium biochemiczne, gdzie otrzymujemy białka, czyli hodujemy bakterie – to jest właśnie ta strona biologiczna – natomiast na uniwersytecie w laboratorium rezonansu magnetycznego badamy te białka i opracowujemy nowe metody otrzymywania informacji na temat struktury takich cząsteczek.

– Co to znaczy, że otrzymujesz taki efekt tego rezonansu, co to znaczy od strony białka – czyli jakie ono jest, czy ono jest zdrowe, czy jest chore, jakie ma właściwości?

– Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego polega na tym, że cząsteczki chemiczne oddziałują z promieniowaniem elektromagnetycznym. Na podstawie tego, jak te cząsteczki oddziałują, wnioskujemy o tym, jak atomy łączą się ze sobą, tworząc daną cząsteczkę chemiczną, to białko. Badamy strukturę tych białek i na podstawie tego, jaka jest ta struktura, wiemy, czy to białko odpowiada za chorobę. Gdy ma inną strukturę, odmienną, jest uszkodzone, to wtedy źle funkcjonuje, powoduje jakąś chorobę. I dzięki tej informacji naukowcy są w stanie zaprojektować takie cząsteczki chemiczne, które przyłączą się do danego białka i albo naprawią je, albo zupełnie zahamują jego aktywność, która może być na przykład wzmożona.

– Czy to jest stosowane głównie w onkologii?

– Tak. To jest generalnie ogólny mechanizm nie tylko raka, ale wszelkich chorób. Większość chorób polega na tym, że jakaś cząsteczka chemiczna, jakieś białko źle funkcjonuje albo się pojawia, gdy nie powinno go być. To mogą być białka bakteryjne, wirusowe lub też nasze białka ludzkie, które zostały uszkodzone i w ten sposób powodują chorobę. Dlatego bardzo ważne jest poznanie struktur białek. Ta wiedza później jest wykorzystywana na przykład przy produkcji nowych leków.

– Masz doświadczenie z pracą czy nauką w Polsce, we Francji i w Kanadzie. Jak oceniasz te środowiska w poszczególnych krajach?

– Jest dużo podobieństw, ale też sporo różnic. Na pewno jeśli chodzi o samą pracę naukową, język, którym posługują się naukowcy, to jest zupełnie to samo.

Już na samym początku mojego pobytu w Toronto zwróciłem uwagę na to, że rzeczywiście te same metody, te same czynności w laboratorium, które wykonywałem w Paryżu, są stosowane tutaj. Wykonujemy te same procedury, te same czynności, to wygląda dokładnie tak samo. To są te same naczynia szklane, hodowle bakterii, tak że nie ma problemu z odnalezieniem się w laboratorium.
W Polsce jest dokładnie tak samo, może tam moje doświadczenie jest troszkę mniejsze, natomiast to co pamiętam z moich studiów na wydziale farmaceutycznym – w zasadzie to jest to miejsce, gdzie zdobywałem umiejętności poruszania się laboratorium – też wyglądało bardzo podobnie.
Różnice są na poziomie finansowania nauki, to jest chyba największa różnica.

– Czyli więcej aparatury badawczej, więcej możliwości pracy, tworzenia eksperymentów itd., to wszystko zależy od pieniędzy?

– Tak. W Polsce do niedawna był taki system, że każda jednostka naukowa, laboratorium, wydział uniwersytecki dostawał pewną pulę pieniędzy bez względu na to, co robił, ilu było pracowników – to może decydowało – ale bez względu na to, czy wyniki naukowe były, czy ich nie było, pieniądze zawsze przychodziły. Niewielkie, ale zawsze. To się od jakiegoś czasu zmienia, wszedł system grantów, więc jeśli ktoś chce rzeczywiście coś robić, to musi się trochę postarać.
We Francji, i tutaj w Kanadzie, to jest od dawna zorganizowane głównie na zasadzie grantów, czyli trzeba mieć pomysł, trzeba napisać wniosek i ubiegać się o pieniądze. Bez takich grantów nie ma pieniędzy na badania...

– Trzeba urzędników przekonać, że pieniądze są potrzebne?

– Nawet nie tyle urzędników, co komisje, które przydzielają fundusze.

– Jak oceniasz różnice między Kanadą a Francją, gdzie jest lepiej pod tym względem?

– Nie szukam różnic, jednak chyba lepiej jest tutaj w Kanadzie.

– Pod względem finansowania, aparatury, swobody pracy?

– Na pewno we Francji są większe obostrzenia. Może jest to związane z tym, że część funduszy pochodzi z Unii Europejskiej, a tam jest bardzo ściśle określone, na co można wydać pewne pieniądze. Czyli jest powiedziane, że można kupić komputer, ale nie może to być laptop, tak że pole manewru jest małe.

– Do tego stopnia urzędnicy decydują?

– Tak.

– Czy widzisz się jeszcze w Polsce, czy wracasz do Polski, czy też będziesz efektem drenażu mózgów?

– Myślę, że wrócę do Polski, zwłaszcza że jest gdzie wracać, utrzymuję kontakty cały czas, staram się też w dalszym ciągu nawiązywać nowe znajomości. Laboratoria podobne do tych, w których pracowałem we Francji i pracuję tutaj, są dopiero tworzone w Polsce.
Magnetyczny rezonans jądrowy jest metodą dosyć nową i wymagającą finansowo – sprzęt jest bardzo drogi. To dopiero wchodzi w Polsce, również dzięki funduszom unijnym. Tak że nowe laboratoria tego typu są otwierane, no i można tam pracować.

– Przyjechałeś z Francji do Kanady, jak porównujesz te kraje? Jak Toronto wygląda po Paryżu?

– Na pewno jest tutaj więcej przestrzeni, znacznie mniej turystów. Przez długie lata mieszkałem w Paryżu w samym centrum, kilka kroków od katedry Notre Dame, i to było rzeczywiście uciążliwe, wstawać rano, wychodzić na ulice, rozglądać się i widzieć morze głów dookoła. Trudno iść do sklepu po zakupy, bo trzeba się przeciskać przez tłum turystów. Tutaj jest znacznie przyjemniej, dużo przestrzeni, tereny zielone... Jest bardzo przyjemnie.

– Dziękuję za rozmowę.

zdjęcia: Katarzyna Nowosielska-Augustyniak 

Jerzy - Dzisiaj mamy święto kościelne, ale też i Dzień Wojska Polskiego, rocznicę Bitwy Warszawskiej, chciałem Pana zapytać, czy gdyby Pan był o siłach, czy stanąłby Pan w obronie Polski, tak jak tu w latach pierwszej wojny światowej i drugiej ludzie jechali walczyć za Polskę? Czy uważa Pan, że to już nie jest nasz obowiązek, mieszkających poza granicami kraju?

- Wie Pan, taka, jak ona teraz jest...

- Nie ma czego bronić?

- Nie ma czego bronić, wie pan.

- Gdyby była niepodległa?

- Ona nie jest niepodległa.

- Czyli generalnie rzecz biorąc, w tej sytuacji, jaka jest teraz, to nie?

- Nie, to nie jest kraj, którego należy bronić.

- Pana zdaniem, musi być inna Polska?

- Musi być niepodległa, a ta nie jest niepodległa.

Roman - Święto kościelne dzisiaj, ale też rocznica Bitwy Warszawskiej i dlatego chciałem Pan zapytać o taką rzecz, czy Pana zdaniem, ludzie, którzy mieszkają tutaj, my tutaj, powinniśmy stawać do obrony Polski, gdyby zaszła taka potrzeba, tak jak stawali w pierwszej czy drugiej wojnie światowej?

- Moim skromnym zdaniem, wszyscy, którzy mieszkają tutaj w Kanadzie, czują się Polakami, powinni jak jeden mąż stanąć w obronie Polski. Tak jak to było przed powstaniem Pierwszej Kadrowej, nie powinno nikogo zabraknąć.

- Gdyby była taka potrzeba?

- Zawsze!

Władek - Dzisiaj mamy rocznicę Bitwy Warszawskiej, Dzień Wojska Polskiego, czy myśli Pan, że my tutaj, mieszkający poza granicami, powinniśmy stanąć, gdy zajdzie potrzeba, w obronie Polski?

- Naturalnie, że tak.

- Myśli Pan, że to każdy powinien?

- Każdy jeden.

- Gdyby to była wojna obronna, czy generalnie, do każdej?

- Ja uważam, że generalnie.

- Pan by swoje dziecko, syna posłał?

- Naturalnie, że tak, i sam bym poszedł.

Krystyna - Dzisiaj mamy święto kościelne, ale też jest Dzień Wojska Polskiego, czy Pani zdaniem, ludzie, którzy mieszkają tutaj, powinni - gdyby przyszła taka chwila - bronić Polski, stanąć do wojska polskiego?

- Jak najbardziej.

- Pani posłałaby swojego syna?

- Tu jest problem, nie mam syna

. - A gdyby Pani miała?

- Gdyby zaszła potrzeba - to może nie dziecko posłać na wojnę, bo w końcu jak dziecko się kształci tutaj, to ono jest takim inwalidą w stosunku do Polski, ale jeżeli chodzi o wszelką pomoc, to tak.

- Ale Pani się poczuwa?

- Naturalnie!

Bogdan - Pana zdaniem, my tutaj, ludzie mieszkający poza granicami Polski, gdyby była taka potrzeba, powinniśmy stanąć w obronie kraju, tak jak ludzie stawali w I czy II wojnie światowej?

- W obronie Polski?

- Tak!

- Zależy, jak ktoś się czuje Polakiem.

- Rozumiem.

- Jeżeli ktoś już się czuje Kanadyjczykiem, to nie wiem, czy będzie stawał w obronie Polski. Zależy od tego, czy ktoś jest patriotą. Tak myślę.

List do Czytelników Gońca

Witajcie Drodzy Czytelnicy.

Jestem bardzo daleko od Was, ale wiem, że z dużym zainteresowaniem czytacie
fragmenty mojej książki. Dlatego postanowiłem do Was napisać i opowiedzieć, co u
mnie słychać. Już ponad miesiąc jestem w szpitalu i wszystko na to wskazuje, że z Bożą
pomocą moje życie ulegnie zmianie. Od wypadku ( mineło14 już lat) oddychałem przez
rurkę tracheotomiczna. Od kilku dni, po bardzo skomplikowanej operacji oddycham
już bez niej! Jestem bardzo szczęśliwy, bo po 14 latach wreszcie usłyszałem swój głos!
Z radości chce mi się biegać i skakać i śpiewać i latać mam w dłoniach cały świat. Z
chwilą usunięcia rurki narodziłem się na nowo. Szalejący optymizm porywa moje myśli w
miejsca pełne nowych możliwości. Niebawem tam dotrę naprawdę.
Jestem na dobrej drodze do lepszego życia, zaczynam głośno mówić i samodzielnie
odkrztuszać. Od tego właśnie zależy moja przyszłość. Jeśli będę odkasływał, to nigdy nie
wrócę do tej rurki i będę szczęśliwy. Żebym mógł bezpiecznie wrócić do domu i przejść
przez ten trudny etap potrzebuje inhalatora i koncentratora tlenu. Z tymi rzeczami
będzie mi łatwiej każdego dnia być coraz silniejszym i bardziej niezależnym. Będę Wam
bardzo wdzięczny, jeśli pomożecie mi uzbierać kwotę 3 tys zl na zakup tych rzeczy

Pozdrawiam Was serdecznie i zapraszam na moją stronę www.mariuszrokicki.pl

Na początku trochę bałem się tej maszyny – zupełnie nie znałem się na komputerach, byłem zielony. Asia przyniosła wprawdzie podręcznik do Windowsa, ale nie rozumiałem z niego nic. Jak zwykle, bałem się nowego. Okazało się jednak, że obsługa edytora tekstu nie jest niczym trudnym. Tak zaczęły powstawać moje pierwsze wiersze, których początkowo nie chciałem pokazywać nikomu, ale Asia przekonała mnie, że nie powinienem trzymać ich w ukryciu. Usłyszałem pozytywne opinie, które dodały mi zapału do dalszego pisania.
Komputer był darem z niebios. Nocami, przed snem, zawsze dziękowałem mojej Bozi za to, że tak o mnie dba, i za możliwość pisania wierszy. Pisałem o miłości, której mi brakowało. Literatura daje w jakimś sensie możliwość wcielenia się w rolę kochanków. Pośród słów na ekranie komputera rozciąga się królestwo, gdzie jestem niepodzielnym władcą: tworzę bohaterów, wpływam na ich losy i powołuję do istnienia nowe światy. Pisanie zastępowało mi aktywne życie i wszystko, czego brakowało. To była swoista terapia wierszem. Iluzje tworzone przez słowa są tak potężne i dają tyle radości, że wiele razy byłem zawiedziony, gdy w trakcie pisania ktoś wchodził do pokoju i siłą ściągał mnie z powrotem do brutalnej rzeczywistości.

Po kilku miesiącach od wyjścia z oddziału rehabilitacyjnego znów dał o sobie znać układ moczowy. Kolejna powtórka: ból brzucha, konieczność pobytu w szpitalu. Starałem się być silny, ale nocami trudno mi się było powstrzymać od płaczu. Ordynator Dworzański przejął się i postanowił, że znajdzie źródło bólu. Nie rzucał obietnic na wiatr: rozpoczął maraton badań i konsultacji. Udało się też znaleźć takie środki, które uśmierzały ból. Miały jednak efekty uboczne: byłem po nich jak pijany, a ich odstawienie skutkowało natychmiastowym nawrotem bólu. Jakby tego było mało, doszła jeszcze infekcja dróg oddechowych, której konsekwencjami były trudności z oddychaniem i obrzęk wokół rurki tracheotomijnej. Wizyta u laryngologa, jak zwykle, była bolesnym doświadczeniem. Kolejne badania nie przynosiły odpowiedzi, a ja znów przegrywałem swoją nieustającą walkę. Czułem, że to wszystko to zbyt dużo jak na jednego człowieka... Na szczęście nie poddawał się ordynator – był zły, że nie jest w stanie dokonać trafnej diagnozy. Szukał kolejnych badań, które mogłyby coś dać. Udało mu się załatwić tomografię komputerową, ale musieliśmy czekać na nią niemal dwa tygodnie.
Mocy i siły dodawały mi wizyty Asi – dzięki nim mogłem przetrwać każdy trudny okres. Dzięki Asi mogłem udawać, że wszystko jest w porządku, a ja jestem twardy. Mimo to powoli wpadałem w depresję. Zauważyli to moi lekarze, którzy załatwili mi konsultację psychiatryczną. Przyszedł czas na nowe leki: tym razem takie, które miały pomóc mi wyjść z dołka.
Wreszcie nadszedł dzień tomografii jamy brzusznej. Lekarze zyskali pewność, że cierpię na ból ośrodkowy, który jest przypadłością bardzo trudną w leczeniu. Wyleczono jednak wszystkie infekcje i mogłem wracać do domu. Dzięki wstawiennictwu ordynatora udało mi się dostać skierowanie na rehabilitację. Nie chciano mi go dać, bo przecież dopiero co tam byłem, ale w końcu ktoś zrozumiał, że jest ona niezbędna po każdym dłuższym pobycie w szpitalu. Bez niej nie ma szans, żeby znów siedzieć na wózku i jakoś sobie radzić.
Wróciłem ze szpitala z mnóstwem nowych zaleceń, recept i leków. Tych ostatnich było jednak za dużo. Im więcej tabletek łykałem, tym bardziej czułem się jak – po prostu – naćpany. W końcu powiedziałem "dość" i odstawiłem prawie wszystko w cholerę. Zostały tylko te leki, które brałem przed pójściem do szpitala: plastry, tramal i baclofen na spastykę. Dzięki temu powróciła jasność umysłu i znów czułem się sobą.
Pobyt na rehabilitacji nie był tak udany jak ostatnio – miałem kilku rehabilitantów zamiast jednego, co nigdy nie jest dobrym rozwiązaniem. Na szczęście mogłem widywać się z Lidką i Gosią. Tam też poznałem kogoś jeszcze. Kogoś, kto na początku dawał mi radość i pozwolił uwierzyć, że mimo kalectwa jestem facetem. Nie chcę się nad tym rozwodzić: uczuciowy zawód, którego wtedy doświadczyłem, wiele kosztował zarówno mnie, jak i moich bliskich. Nie będę nawet wspominał imienia dziewczyny, która sprawiła tyle bólu. Wolałbym, abyśmy nigdy się nie poznali, i chciałbym o niej zapomnieć na zawsze.
Miłość nadaje życiu sens i sprawia, że niemożliwe staje się możliwe. Mnie dała tyle siły, że odstawiłem plastry przeciwbólowe (to był błąd) i tramal. Myślałem, że pokonałem ból na zawsze. Mało tego, pierwszy raz w życiu mogłem wyjść na przepustkę – wreszcie nie spędziłem samotnego weekendu na oddziale. Lekarka początkowo nie była temu przychylna, ale chyba przekonał ją mój upór. Po miesiącu zostałem wypisany.
Wtedy postanowiłem pozbyć się tego cholernego cewnika wewnętrznego. Nie było to proste, bo wiązało się z mnóstwem badań i obserwacji, a do tego okazało się, że mam dwa kamienie w pęcherzu. Udało się znaleźć odpowiedni ośrodek w Konstancinie. Za transport musieli oczywiście zapłacić rodzice (nasze składki na ubezpieczenie nie pokrywają takich fanaberii), towarzyszyła mi Asia. Byłem przekonany, że ból brzucha to przeszłość, ale w Konstancinie powrócił, i to z fanfarami. Nie miałem przy sobie plastrów, więc ratowali mnie tramalem. Po całej serii badań szybciutko rozbito i wyprowadzono kamienie z pęcherza. Po kilku dniach usunięto mi cewnik wewnętrzny, a założono zewnętrzny – kapturek. Odtąd specjalnym aparatem mierzono zaleganie moczu w pęcherzu. Od tego zależało, czy będę mógł używać cewnika zewnętrznego.
Pierwsze chwile były okropne: ból przy sikaniu i ból brzucha, spore zaleganie. Rozpaczliwie powtarzałem wszystkim, że nie chcę wracać do cewnika wewnętrznego. Zapewniali, że robią, co mogą, a ordynator wciąż ganił mnie za to, że tak długo trzymałem w sobie tamto cholerstwo. Po blisko miesiącu wyniki były wreszcie zadowalające, ale ból niezmiennie dokuczał. Lekarze uznali, że można mnie wypisać. Wśród dziesiątek recept, jakie dostałem, była też ta na lek, który miał sprawić, że sikanie nie będzie tak bolało. Jeśli jednak ból nie będzie ustępował, miałem wrócić na zabieg podcięcia zwieraczy. O czym ten ordynator gada? Co chce podcinać? Nie chciałem tu wracać, tym bardziej że trafiłem w tym szpitalu na pielęgniarkę, która powiedziała mi wprost, że mnie nienawidzi, bo musi zajmować się odsysaniem mojej wydzieliny.
Ból wciąż wygrywał. Po powrocie z Konstancina bolało cały czas, coraz trudniej było siedzieć na wózku. Nie poddawałem się jednak: tyle już przetrwałem, poradzę sobie i z tym. Było jednak coraz gorzej – prawie nie siedziałem na wózku, leki w niczym nie pomagały. Nie pomogła też kolejna wizyta na oddziale rehabilitacyjnym. Ponieważ nie było wyjścia, musiałem wrócić do Konstancina na podcięcie zwieraczy, które utrudniają odpływ moczu, co z kolei odpowiada za ten cholerny ból. Ordynator rehabilitacji załatwiła karetkę, którą – nie musiałem za to płacić – pojechałem z powrotem do Konstancina.
Trafiłem tam na tę okropną pielęgniarkę. Gdy zajrzała do sali na nocnym dyżurze, usłyszałem, jak mówi pod nosem:
– No, chyba umarł, bo się nie rusza...
– Jeszcze żyję – odparłem.
Zwiała bez słowa.
Nie przejmowałem się nią, bo chodziło tylko o to, żeby wreszcie pozbyć się bólu.

Gdy jesteś obok i pragniesz pomóc mi wstać,
To nie ma chwili piękniejszej niż ta,
Gdy czuję, że pragniesz odmienić mój świat.
Nie dałbym rady przetrwać tego wszystkiego bez przyjaciół.
Krótko przed zabiegiem wymiany cewników Rafał namówił mnie na kupno telefonu komórkowego. Początkowo go wyśmiałem: jak z renty w wysokości sto trzydzieści złotych, która w całości szła na leki, wykroić dwadzieścia pięć złotych na abonament? Wszyscy bliscy pomagali mi finansowo, a i tak ledwo starczało na leczenie! Mój pokój wyglądał jak apteka i podobnie jak ona wciąż potrzebował nowych dostaw towaru. Wszystko, co posiadałem, było darem od rodziny i przyjaciół – Luizy, Moniki, Asi. Do tego stopnia byłem bez pieniędzy, że nie miałem nawet portfela.
Zacząłem jednak marzyć o telefonie – jak cudownie byłoby móc napisać esemesa do Asi czy Rafała! Ale mnie nie stać... Byłem jak dziecko, które jednak musi mieć zabawkę, i w końcu się zdecydowałem na najniższy możliwy abonament z darmowym telefonem. Rafał miał załatwić wszystko: zabrał dokumenty i pojechał do sklepu. Po czym bardzo szybko wrócił z tajemniczym uśmiechem na twarzy.
– Co jest? Masz ten telefon czy nie?
– Nie.
Znów rozczarowanie. Już nawet nie chciałem wiedzieć, czemu nie mogę mieć komórki.
– Nie panikuj i daj skończyć. Nie mam telefonu, ale za chwilę przyjdzie tu facet ze sklepu z umową do podpisania.
Zostałem właścicielem siemensa C35. Tak bardzo się z niego cieszyłem, że stał się niemal moim nowym przyjacielem. Sprawiał mi tyle radości, że traktowałem go jak żywą osobę. Ktoś, czytając to, pomyśli: wariat! Ale w moim stanie miewa się dziwnych przyjaciół. Gdy całe dnie leżysz samotnie przykuty do łóżka, nawet robak czy pająk mogą stać się bliskie.
Kiedyś przylatywała do mnie przez dziewięć dni osa – czekałem na każdą jej poranną wizytę, aby móc z nią pogadać. Prosiłem, żeby wylewać dla niej kilka kropli soku na parapet. Była zawsze punktualnie o ósmej. Dziesiątego dnia nie przyleciała – wypatrywałem jej w kolejnych dniach, ale już się nie zjawiła. Bardzo to przeżyłem i jakkolwiek dziwnie to zabrzmi, chciałbym się kiedyś dowiedzieć, dlaczego przestała mnie odwiedzać.
Bez przyjaciół nie byłoby prezentów spadających z nieba. Pewnego dnia niespodziewanie trafiło do mnie dziesięć tysięcy złotych. Mój tata, który przed emeryturą pracował w Banku Spółdzielczym, poprosił kolegów o pomoc. Od tamtej pory sporo czasu minęło i myślałem, że olali sprawę, ale tak nie było. Za te pieniądze kupiłem łóżko pionizujące za sześć tysięcy i ekstra ssak za ponad tysiąc złotych. To dobry moment, aby wykorzystać okazję i podziękować pani Borowieckiej, dyrektorowi Grzegorczykowi oraz wszystkim bankom za pomoc.
Przyjaciele nie zawiedli, gdy ordynator z Konstancina powiedział po zabiegu podcięcia zwieraczy, że tym razem nie zafunduje mi karetki powrotnej do domu, a transport muszę załatwić sobie sam. Załatwiłem więc transport, i to jaki! Przyjechał Rafał, a Asia wpadła na pomysł, że po drodze do Radomia możemy odwiedzić mój rodzinny dom.
Nie byłem tam ponad trzy lata – od czasu wypadku. Trochę bałem się tej wizyty: czy dam radę? Czy serce mi nie pęknie, gdy zobaczę swój pokój, Aresa, traktor? Czy dam radę przejechać obok zalewu, gdzie skończyło się moje dawne życie? Mimo tylu wątpliwości postanowiłem: jedziemy!
Z Konstancina wyjeżdżałem rozgoryczony, bo ból wciąż mi dokuczał. Łagodziło go jednak to, że jadę zwykłym samochodem, na przednim siedzeniu, a nie karetką. Mogłem patrzeć na świat i na ludzi. Postanowiłem stoczyć jeszcze jedną walkę. Jechać nad zalew, gdzie doszło do feralnego skoku, i popatrzeć na tę nienawistną toń.

Od redakcji

Można wpłacac pieniądze na konto Funadacji Charytatywnej Kongresu Polonii Kanadyjskiej #24583 w każdym oddziale Credit Union pod haslem Pomoc dla Mariusza 

Czeki z dopiskiem Pomoc dla Mariusza można też wysyłać do:
The Charitable Foundation of Canadian Polish Congress,
288 Roncesvalles Ave.
Toronto, Ontario M6R 2M4, Canada 
( przy wpłatach 25 $ i więcej fundacja wystawia pokwitowania do rozliczenia podatkowego )

Osoby zawierające związek małżeński nie muszą dokonywać formalnej, legalnej zmiany nazwiska w prowincji Ontario, co oznacza otrzymanie nowego, zmienionego dokumentu aktu urodzenia.

Po zawarciu związku małżeńskiego, bez wprowadzenia zmian na dokumencie aktu urodzenia, można prawnie posługiwać się nazwiskiem współmałżonka. Niektórzy wybierają opcję używania dwóch nazwisk (hyphenated last name).
Ponadto wystarczy okazać się prawidłowym aktem małżeństwa, by dokonać zmian na kanadyjskich dokumentach tożsamości: numerek socjalny (SIN), karty bankowe, prawo jazdy, karta ubezpieczenia zdrowotnego OHIP).

Większość osób korzysta z tej prawnej możliwości, gdyż jest ona dogodna, osoba zmieniająca nazwisko nie musi wypełniać i składać żadnych podań, w dodatku można także powrócić bez większych komplikacji do poprzedniego nazwiska, np. w sytuacji rozwodu.
Nie ma obowiązkowych opłat dla osób zmieniających nazwisko po współmałżonku na podstawie aktu małżeńskiego. Dokumenty ze zmienionym nazwiskiem można otrzymać w terminie 4 – 6 tygodni.

W przypadku podań imigracyjnych, warto zmienić nazwisko w paszporcie oraz innych dokumentach tożsamości przed uzyskaniem wizy stałego pobytu. Urząd imigracyjny wyda wówczas kartę rezydenta z nazwiskiem preferowanym (współmałżonka).
Jednak w przypadku formalnej procedury zmiany nazwiska (bez zawarcia małżeństwa), o jaką mogą wystąpić osoby powyżej 16. roku życia, które rezydują od roku w Ontario, wnioskodawca otrzyma specjalny certyfikat zmiany nazwiska oraz nowy akt urodzenia (jeśli osoba urodziła się w Ontario).

Osoby urodzone poza naszą prowincją lub poza Kanadą, by formalnie zmienić nazwisko, powinny złożyć specjalny wniosek o wydanie zmienionego aktu urodzenia do odpowiednich instytucji prowincji lub innego kraju na podstawie certyfikatu wydanego w Ontario. Procedura wymaga zazwyczaj niewielkich opłat administracyjnych (w zależności od wydającej dokument instytucji).
Osoby zainteresowane procedurą formalnej zmiany nazwiska mogą kontaktować się z Office of the Registrar General, tel. 1 800 4612165 lub w Toronto 416 325 8305.

Izabela Embalo
Licencjonowany Doradca 
Prawa Imigracyjnego
Commissioner of Oath
UWAGA! Oferujemy również usługi notarialne (Commission of Oath)
OSOBY ZAINTERESOWANE IMIGRACJĄ DO KANADY PROSIMT O KONTAKT:
416-515-2022, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript." style="margin: 0px; padding: 0px; border: 0px; outline: 0px; vertical-align: baseline; background-color: transparent; text-decoration: none; ">Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
ZAPRASZAMY DO ODWIEDZENIA NASZEJ STRONY:
www.emigracjakanada.net