Sprawdź, czy kolor jest jednolity. Pamiętaj, że wino nie powinno być mętne, lecz klarowne i przejrzyste jak źródlana woda. Wiadomo, że wina białe z upływem lat ciemnieją, a czerwone bledną i nabierają ceglastego odcienia. Ale uwaga! Wygląd win z niektórych szczepów może być mylący! Np. Pinot Noir odznacza się naturalną, bladą barwą, więc ktoś kto o tym nie wie, może się pomylić i uznać wino za znacznie starsze.

Węch jest naszym najbardziej wrażliwym zmysłem. Wyczuwamy zapach wina bezpośrednio, wciągając go przez nos, lub pośrednio (przez kanał nosowy, kończący się w głębi jamy ustnej). Ponieważ wino składa się z ponad dwustu różnych chemicznych komponentów, nie należy okazywać zdumienia, jeśli ktoś wyczuje np. suszone śliwki, pochylając się nad kieliszkiem chilijskiego Cabernet Sauvignon.

Smak. Na pewno pamiętasz z dzieciństwa niemądre zabawy ze spaghetti, którego nitki wychodziły nosem, choć wkładało się je do ust. Twoje usta i nos to naczynia połączone, można więc identyfikować smak i zapach zarówno ustami, jak nosem. To, co czujesz w ustach, jest po prostu uproszczoną wersją tego, co wyczuwasz nosem. Za pomocą węchu można rozpoznać tysiące aromatów, natomiast nasz język rozpoznaje jedynie cztery podstawowe smaki: kwaśny, słodki, słony i gorzki.

Struktura. Strukturę wina tworzą następujące czynniki: ciało, kwasowość, alkohol i taniny. Trzymając jego łyk w ustach, możesz wyczuć, czy jest ono łagodne jak woda, czy też sprawia wrażenie czegoś cięższego, takiego jak np. mleko. Innym ważnym elementem są taniny, odpowiedzialne za zdolność wina do dojrzewania. Dają one efekt cierpkości i poczucie wysuszenia ust, takie jak np. podczas picia zbyt mocnej herbaty.

Natomiast nadmiar alkoholu powoduje lekkie pieczenie w tylnej części podniebienia i poczucie ciepła w gardle. W dobrze zrobionym winie koncentracja owocu powinna zawsze równoważyć ilość alkoholu, w taki sposób, by nie ujawnił się jego "piekący" charakter. Wino, któremu brakuje równowagi i struktury, nazywamy "wiotkim".

Pociągnij mały łyk wina, rozprowadź je po całej jamie ustnej w taki sposób, jakbyś chciał nimi wypłukać usta. Teraz, nadal mając je w ustach, spróbuj nabrać trochę powietrza. Ułóż wargi w taki sposób, jakbyś chciał zagwizdać i wciągaj powietrze. Celem tego zabiegu jest napowietrzenie wina, a tym samym uwolnienie z niego różnych smaków.

Rozprowadź wino po całym podniebieniu, a potem wypluj trzy czwarte tego, co miałeś w ustach, a resztę połknij. Większość z nas odczuwa niechęć do marnowania w ten sposób dobrego wina, ale zawodowi kiperzy wypluwają wszystko i zachowują swe osady aż do następnego wina. My nie musimy ich jednak naśladować aż tak wiernie, by marnować ten boski płyn.

Jak teraz ocenić wino, które próbowałeś?

Wytrawne stanowi przeciwieństwo słodkiego, gdyż cały cukier, zawarty w gronach, przekształcił się w alkohol i dwutlenek węgla, więc powstało wino mocno wytrawne.

Wino, które zachowuje równowagę (balans).

Wino jest zrównoważone, jeśli żaden z jego składników – takich jak kwasowość, alkohol, owocowość, taniny oraz mocny posmak z beczki – nie dominuje zbytnio nad innymi. Wszystkie te elementy muszą idealnie ze sobą współdziałać. Pamiętaj, że wino jest sumą tych wszystkich składników.

Finish, to wrażenie smakowe, jakiego doznałeś po przełknięciu łyka wina. Jeśli pozostała Ci w ustach wyraźna nuta smakowa albo zapachowa, to znaczy, że wino ma dobry "finish". Im dłużej czujesz ten posmak, tym wino było lepsze. Jeśli smak wina znika z podniebienia natychmiast, mówimy, że wino było "krótkie".

O owocowości wina możemy mówić wtedy, kiedy poza winogronami czujemy w nim jeszcze inne owoce, takie jak jeżyny, truskawki, porzeczki, gruszki, ananasy itd.

Wina rześkie to wina z dobą kwasowością i smakiem, ze słodyczą, która w żadnym stopniu nie dominuje nad smakiem np. zielonego jabłka. W białych winach możemy wyczuć posmak jabłek, gruszek, ananasa, melona, wanilii, karmelu, kwiatów, ziół, trawy, oliwek i grzybów. W czerwonych, posmak czarnych jagód, suszonych śliwek, wiśni, kwiatów, ziemi, drewna, dymu, czekolady, tytoniu oraz kawy.

Jeśli, drogi Czytelniku, czujesz się po lekturze tych wywodów trochę zdezorientowany, to pamiętaj, że najważniejszym i najbardziej niezawodnym kryterium oceny jest zawsze twój własny gust i smak. Jeśli jakieś wino budzi twój zachwyt, to nie przejmuj się opiniami znawców: kupuj go jak najwięcej i to szybko, zanim na jego trop wpadną inni.

Zakosztowałem w życiu wielu słynnych trunków, ale najbardziej smakowało mi zupełnie nieznane, tanie czerwone wino z portugalskiej prowincji Alentejo, kupione w małej, lokalnej winnicy. Nie zdradzę jednak jego nazwy, bo może jeszcze kiedyś tam pojadę, a nie chcę, żeby wielki popyt wywindował w górę cenę.

Życzę i Tobie, drogi Czytelniku, wielu podobnych odkryć.

Krzysztof Ronikier PMA