Zrozumienie depresji nie jest proste. Istnieje wiele różnych rodzajów tego zaburzenia, które mają różne przyczyny i dają inne dolegliwości. Upraszczając można wyodrębnić jej trzy rodzaje:
1. Depresja, jako efekt uboczny choroby fizycznej. Na przykład, człowieka cierpiącego na grypę, raka czy inne przewlekłe choroby nie obchodzi, co się dzieje na zewnątrz. Chce odpoczywać i jak najdłużej spać, traci zainteresowanie światem, wycofuje się z życia, a jego mózg przechodzi w tzw. tryb depresji, co chroni go przed niepokojem o to, co się pod jego nieobecność dzieje w świecie. Gdy choroba mija, zwykle depresja po kilku dniach mija razem z nią.
2. Depresja sytuacyjna (egzogenna). Przyczyną tego rodzaju choroby są bolesne doświadczenia, zwykle poczucie straty. Na przykład, depresja towarzyszy zwykle utracie współmałżonka (przez śmierć czy rozwód), stracie pracy, dziecka, przyjaciela i tak dalej. Jej źródłem może być także utrata marzeń i nadziei, na przykład, że poprawi się sytuacja w popsutym związku.
3. Depresja biologiczna czyli pochodząca z wewnątrz ciała (endogenna). Źródłem jej są biochemiczne zmiany wewnątrz organizmu tj. zaburzenia procesów elektrycznych i neurochemicznych w mózgu, obniżenie lub podwyższenie poziomu jakichś hormonów, zaburzenia procesu przemiany materii, bardzo niski poziom cukru we krwi, zespół napięcia przedmiesiączkowego i tak dalej.
Depresję o podłożu biologicznym można łatwo wyleczyć przy pomocy środków farmakologicznych, ale niestety jest to tylko 1/3 przypadków wszystkich depresji.
Najbardziej rozpowszechniona jest depresja sytuacyjna, na którą nie działają leki, chyba że utrzymywała się tak długo, że wywołała biochemiczne zmiany w organizmie. Bardzo wskazane jest wtedy udanie się do psychologa. Depresja jest uleczalna, ale powrót do zdrowia chorego zależy od właściwie dobranej terapii i od postawy najbliższych.
Poniżej zamieszczonych jest 10 podstawowych cech depresji. Przyjrzyj się im uważnie.
1. Smutek, przygnębienie i niemożność odczuwania radości, nic nie cieszy.
2. Zmniejszenie zainteresowań (na przykład niechęć do zajmowania się swoim hobby).
3. Apatia, zmniejszenia aktywności, spowolnienie, niechęć do działania.
4. Problemy ze snem i bezsenność lub nadmierna senność.
5. Zmniejszenie apetytu, spadek wagi ciała, suchość w ustach lub nadmierny apetyt zwłaszcza nocą.
6. Uczucie ciągłego zmęczenia, brak energii.
7. Lęk, uczucie wewnętrznego napięcia, niepokój w środku.
8. Trudności w koncentracji, zapamiętywaniu, wrażenie niesprawności intelektualnej.
9. Poczucie beznadziejności, niska samoocena.
10. Bóle głowy, brzucha, bóle w klatce piersiowej, nerwobóle.
Pojawienie się takich symptomów u Ciebie lub najbliższych nie musi, ale może oznaczać depresję. Wtedy zawsze warto zasięgnąć porady specjalisty.
Jeśli masz w rodzinie osobę cierpiącą na tę chorobę, staraj się być dla niej tak troskliwy i serdeczny, jak tylko potrafisz.
A także:
• nie mów jej, aby się otrząsnęła lub wzięła w garść, że wszystko będzie dobrze
• nie mów, że to lenistwo, słaby charakter lub zła wola
• nie mów, że ta choroba ma charakter duchowy
• nie mów, dlaczego Twoim zdaniem doświadcza depresji
• nie rozweselaj jej na siłę, nie narzucaj się i nie organizuj jej czasu, nie oceniaj
• nie udzielaj rad, tylko zachęć, aby poszła do specjalisty
• powiedz, że cieszysz się, że zaczęła się leczyć
• daj do zrozumienia przyczyn że chętnie ją wysłuchasz, jeżeli będzie chciała ci coś powiedzieć
• zachęcaj do podejmowania małych decyzji, ale nie tych ważnych, życiowych
• bądź cierpliwy i wyrozumiały
• opiekuj się domem i dziećmi
• zwracaj uwagę na różne objawy (wzmianki o samobójstwie, niebezpieczne działania). Pamiętaj, nie jest prawdą, że jak ktoś mówi o samobójstwie, to go nie popełni. Najczęściej decyduje się na taki krok!
• wiedz, że sam chory nie jest w stanie sobie pomóc
• pamiętaj, że depresja jest chorobą, tak jak zawał serca, udar czy cukrzyca.
Jeżeli cierpienie nie złamie człowieka, to go na pewno wzmocni. Podobnie jest z depresją. Ktoś, kto jej doświadczył, jest wewnętrznie bogatszy, lepiej rozumie ból i rozpacz drugiego człowieka.
Beata Frączak psycholog, pedagog