Z chwilą przejścia na emeryturę w większości przypadków nasze dochody znacznie się obniżają. Często, nawet jeśli mamy spłacony dom, jest nam trudno nadążyć z opłatami wiążącymi się z kosztami utrzymania.
Średnia emerytura kanadyjska jest tak niska, że wystarcza zwykle na jedzenie i podstawowe wydatki. Utrzymanie z niej samochodu, czy domu jest prawie niemożliwe. Z samochodu jesteśmy czasami w stanie zrezygnować, ale dom jest niezbędny i tu należy pomyśleć co zrobić.
Jest faktem, że jeśli osoba starsza mieszka w domu, na przykład w okolicy Roncesvalles, to ten dom najczęściej ma ponad 100 lat i wymaga mnóstwa napraw, opłat za ogrzewanie, ma zapewne wysokie podatki, które nie jest łatwo opłacić z emerytury. Domy takie również, nie bardzo są przystosowane do potrzeb osób starszych, bo zarówno łazienki, jak i schody są poważnym problemem. Można oczywiście taki ogromny dom zamienić na mieszkanie w Metro Toronto lub mniejszy domek parterowy w Etobicoke lub Mississaudze. Rozwiąże to problem schodów, ale nie będzie wcale tanim rozwiązaniem, bo ceny za mieszkania i małe domki w całym Toronto są wysokie.
Ostatnio pomogłem wielu rodzinom znaleźć domy poza Metro Toronto. Coraz częściej ludzie wynoszą się z drogiego i zatłoczonego Toronto do małych i spokojnych miasteczek. Jak wiemy wszyscy, obecnie ceny domów są bardzo wysokie w Toronto. Ostatnio średnia cena domów przekroczyła milion dolarów. Jest to bardzo niedobra informacja, dla tych, którzy muszą kupić dom dla rodziny. Ale jest to bardzo dobra informacja dla tych, którzy już domy mają spłacone. Nagle się okazuje, że posiadają oni ogromne equity, ale zamrożone w domu.
Jaka jest korzyść takiego posunięcia? Bardzo prosta. Korzystając z gorącego torontońskiego rynku, możemy sprzedać nasz dom za bardzo dobre pieniądze. Często jest to $800,000 i więcej. Jeśli za połowę kupimy dom poza miastem za gotówkę, drugą połowę możemy zainwestować na 8-10% czyli mamy dobry stały dochód by mieć pieniądze na życie (które jest tańsze w tych rejonach). $400,000 zainwestowane na 8% w skali roku daje $32,000 dochodu. Ta suma plus emerytura wystarczy na spokojne życie. Również podatki od nieruchomości są mniejsze bo naliczane są od niższej wartości domu. Spłacony dom i stały dochód dają nam poczucie bezpieczeństwa finansowego. Ta wygodna sytuacja powoduje, że coraz więcej emerytów w Toronto zaczyna myśleć podobnie i ten rynek też zaczyna być gorący. Wynikało to z mojej rozmowy z kilkoma lokalnymi agentami. Dlatego nie warto zbyt długo czekać z decyzją jeśli ktoś myśli o takiej zamianie.
Często hamulcem przy zamianie domu na dom jest obawa przed “uprawianiem” ogrodu, dlatego wielu ludzi starszych wybiera zakup “condo apartment” gdzie nie muszą się tym zajmować (ogrodem). Czy są inne alternatywy?
Moim zdaniem, zdecydowanie lepszą alternatywą są małe osiedla domów przeznaczone dla ludzi powyżej 50 roku życia i określane “Adult Lifstyle” - Takie osiedla powstają zwykle z dala od wielkich miast, bo oczywistym magnesem musi być cena. Nie oznacza to, że nie ma takich osiedli w Mississaudze, Brampton czy Acton.
Otóż, osiedla “Adult Lifstyle” zwykle składają się z 2-3 sypialniowych domków o powierzchni około 1100 do 1500 sf, Czyli są akurat tanie w utrzymaniu oraz łatwe do ogarnięcia. Zwykle są to domy parterowe. Zwykle stawiane są na własnych działkach, ale działki nie są dzielone płotami. Chodzi tu o to, by mieszkańcy mogli się integrować i łatwo odwiedzać, ale również o to, że teren zielony jest zwykle “uprawiany” przez zatrudnionych ogrodników. Tak więc, ten podstawowy problem dla ludzi starszych jest rozwiązany. Zwykle taki kompleks ma pewne “maintenance”, z którego opłacane jest utrzymanie terenu, często tak zwany “club house”, basen ewentualnie ochronę. Niektóre osiedla mają nawet własną pielęgniarkę, która może odwiedzać potrzebujących opieki. Z tym, że większość mieszkańców jest zwykle w dobrej formie i dba o siebie. Moim zdaniem, takie osiedla są znakomitym pomysłem i zdecydowanie lepszym rozwiązaniem niż “złota klatka” w budynku wielopiętrowym.
Jedno z takich osiedli jest zlokalizowane w miasteczku TILLSONBURG. Miasto to ma 15,000 mieszkańców, ładny nowy szpital, bardzo ładne centrum z wieloma restauracjami i usługami w pięknych zabytkowych budynkach. Jest zlokalizowane blisko Woodstock i London i ma łatwe połączenie z Toronto poprzez HWY 401 i 403. Jest niezwykle spokojnym i czystym miastem.
W osiedlu tym są obecnie wystawione 2 domki na sprzedaż i UWAGA ceny - $219,000 i $329,000 za naprawdę ładne i dobrze zaprojektowane bungalows. Bardzo ładne plany z dużymi kuchniami i 2 pełnymi łazienkami. Ładnymi family rooms i pokojami dziennymi. To co jest niesamowite, że maintenance wynosi tylko $450 na rok i pokrywa możliwość korzystania z basenu i “Club House”. Jest to zdecydowanie lepsze niż mieszkanie w “zbyt dużym i zbyt drogim do utrzymania domu w Toronto”
Wspomniałem na początku, że “nadwyżkę” pieniędzy można też zainwestować na 8 do 10%. Jakiego typu inwestycje mam na myśli? Osobiście po wielu latach próbowania różnych inwestycji, doszedłem do wniosku, że inwestuję tylko w takie, na których się znam, i nad którymi mam kontrolę. Osobiście uważam, że jedną z lepszych inwestycji są nieruchomości (indwidualne domy), które można wynajmować lub pożyczki udzielane pod ich zastaw. Mam tu na myśli tak zwane “drugie hipoteki” (second mortgages). Nie mam tu na myśli syndicated mortgages. Drugie hipoteki są udzielane pod zastaw nieruchomości osobom indywidualnym potrzebującym takiej pożyczki. Pożyczkobiorca ma zwykle minimum 15% na downpayment. Bank jest skłonny pożyczyć do 70-75% wartości kupowanej nieruchomości i brakuje owych 10-15%, by zamknąć transakcję. Pożyczki takie są zwykle udzielane na rok lub dwa lata - na 8-12%, plus “fees”. Inwestycja taka jest bardzo bezpieczna, bo zabezpieczeniem jest konkretna nieruchomość. W wypadku nie spłacania pożyczonych pieniędzy – pożyczkodawca może spowodować „power of sale” i nawet przejąć nieruchomość. Mortgage broker jest osobą, która może znaleźć zainteresowanych pożyczkobiorców i ewentualnie sprawdzić ich wiarygodność kredytową. Zamówiony “appraisal” czyli wyceniacz nieruchomości - może potwierdzić wartość domu pod który pożyczamy pieniądze. Ale tak naprawdę zaufany agent jest tą osobą, która może potwierdzić właściwą inwestycję lub nie.
Raz jeszcze wracamy do słowa “zaufanie” - które zwykle wynika z lat doświadczenia oraz często wieloletniej znajomości.
