Hodowcy jabłek ze wschodniego Ontario niekoniecznie będą narzekać na suszę. Jabłka są małe i zaczynają spadać wcześnie, ale okazuje się, że są słodsze niż zwykle. Darryl Maloney, właściciel Log Cabin Orchard w Osgoode (na południe od Ottawy, mówi, że smakują wyśmienicie. Przyczyniło się do tego duże nasłonecznienie. Smak jabłek chwalą też producenci cydru z Prince Edward County. Niektóre odmiany jabłoni zwykły rosnąć w chłodniejszym i wilgotniejszym klimacie, a teraz dały owoce o nowych interesujących walorach smakowych.

W dorzeczach kilku rzek w Ottawa Valley latem panowała ostra susza. W rejonie Kingston tegoroczne lato było najsuchsze od ponad 20 lat.

        Antoni postawił wprawdzie w Antoninie pałac myśliwski, ale w nim on i jego potomkowie czasem tylko przebywali, i to w zasadzie tylko w okresie wiosna-jesień.

        W tych czasach Nieśwież i sam zamek były strasznie zaniedbane. Dopiero żona ks. Antoniego, wnuka namiestnika W. Ks. Poznańskiego, markiza Talleyrand-Perigord-Sagan, kiedy po raz pierwszy zobaczyła Nieśwież i tych wielkich magnatów, którzy tam się zjawili, by powitać ordynata, otworzyła oczy Radziwiłłom na fakt, że w Berlinie są oni jednym z wielu rodów książęcych, natomiast w Nieświeżu mogą być i pierwszym, i najważniejszym rodem. Wzięli sobie wtedy do serca słowa Francuzki i włączyli się w życie polityczne i gospodarcze, zaczynając od odbudowy Nieświeża zniszczonego przez Rosjan.

        Zamek jest pięknie położony między dwoma jeziorami: Panieńskim i Pionierdzkim. Oddani w ręce zarządzającego zamkiem rozpoczęliśmy zwiedzanie poszczególnych sal. Oczywiście nie sposób obejrzeć wszystkich – jest ich bowiem 168. Oglądamy najciekawsze. Prowadzi nas najpierw przez labirynt korytarzy do kuchni zamkowych. Mieszczą się one w wielkich salach, które wydają się być położone w suterenach, ponieważ otacza je wał ochronny zamku pozostały z dawnych czasów, z XVI w. W rzeczywistości są one jednak na parterze. 21 wielkich rondli miedzianych stoi obok siebie, na półkach. Dziś już rzadko kiedy w tej ilości używanych. Przy wielkim stole w białym fartuchu siedzi kuchmistrz pochylony nad rachunkami. Widocznie prowadzi się tu ścisłą buchalterię.

ŚWIĘTA LIPKA

        Gdy znalazłem się w Krakowie, postanowiłem odwiedzić księdza biskupa Karola Wojtyłę. Tu muszę opowiedzieć o czymś, co wydarzyło się wcześniej, ale poprzednio nie łączyło się z głównym, teatralnym, szlakiem mojej wędrówki po przeszłości, a co akurat wtedy, w czasie prób sztuki Kruczkowskiego, niespodziewanie znalazło się na pierwszym planie.

        Otóż w czasie pierwszego roku moich studiów reżyserii, na jesieni 1958 r. znalazłem się w młodzieżowej grupie zwanej „Święta Lipka”. Była to jedna z grup, które założył i którym patronował ks. profesor KUL-u, Karol Wojtyła, od 1958 r. biskup pomocniczy w Krakowie. To był jego sposób duszpasterzowania: tworzenie grup młodych, którzy garnęli się do niego, w Krakowie, w Lublinie. Były to wspólnoty wiary, modlitwy, zainteresowań, przyjaźni. „Święta Lipka” powstała w 1958 r. w czasie wakacji i rekolekcji w klasztorze pod tąż nazwą na Mazurach. Dowiedziałem się o jej utworzeniu od mojej siostry Isi i warszawskich przyjaciół ze środowisk katolickich, gdy rozpocząłem studia reżyserskie. Wciągnęli mnie do swego grona. Właśnie z nimi ks. Wojtyła spędzał te wakacje w Świętej Lipce i właśnie w czasie tych wakacji został wyniesiony do godności biskupiej.

Skąpy raczej w zachwytach dziejopis, kanonik krakowski – Jan Długosz, tak prezentuje w swoich „Rocznikach” Jana Zawiszę z Garbowa herbu Sulima (czarny orzeł w żółtym polu, a pod nim trzy kamienie w czerwonym polu), z powodu jego karnacji skóry i koloru włosów zwanego Zawiszą Czarnym:

        „Uchodził za najsławniejszego i najdzielniejszego rycerza, podejmującego wszelkie czyny bohaterskie, w czym nikt mu nie dorównał. Była w nim słodycz języka, gładkość i wdzięk – tak że swoją uprzejmością przyciągał do siebie nie tylko ludzi odważnych i dobrze urodzonych, ale także barbarzyńców. Wyróżniał się najtrudniejszym rodzajem męstwa, tym przede wszystkim, że był wytrwały w walce, a poza tym – dzięki rozwadze i umiarkowaniu – był najlepszym rycerzem”.

        Długoszowi zawdzięczamy właściwie wiedzę o rycerzu, którego podziwiali jego współcześni, a który przez wieki jest symbolem najtrwalszej przyjaźni („Polegać jak na Zawiszy”). I rycerza, który od stuleci pasjonuje poetów oraz pisarzy – że wspomnieć choćby tylko Juliusza Słowackiego, Stanisława Wyspiańskiego, Henryka Sienkiewicza, Kazimierza Przerwę-Tetmajera, Karola Bunscha.